In de tijd van Ruud Gullit, Marco van Basten en Frank Rijkaard sprak het Italiaanse voetbal, ook hier in Nederland, tot de verbeelding. Net als het Spaanse en Engelse voetbal behoorde de Serie A tot de topcompetities van Europa. Na de tijd van de Nederlanders zakte dit af, en het is nooit meer helemaal op niveau gekomen zoals eerder. Inmiddels is de Serie A wel weer aan een opmars bezig, met Juventus voorop. De Turijnen behoren tot de beste clubs van Europa, en ook Inter Milan, AC Milan en AS Roma schoppen het op het Europese toneel nog wel eens ver.
Sinds seizoen 2018 – 2019 is de verdeling van het prijzengeld in Italië op de schop gegaan. Hoe het er nu uitziet, wat de gevolgen zijn voor de clubs van deze verandering en hoe het het voetballandschap er in Italië anno 2019 uitziet? Lees snel verder voor alle ins en outs over de financiën van de Serie A.
Voluit heet de hoogste Italiaanse competitie de Lega Calcio Serie A TIM. TIM staat voor de sponsor: Telecom Italia Mobile. De afgelopen acht jaar wist Juventus, de club uit Turijn, het kampioenschap te winnen. Juventus is ook recordhouder wat betreft landskampioenschappen: ze wisten 35 maal de beste club van het land te worden. Ongeveer één derde van de Italianen is fan van Juventus, en de rest haat de club over het algemeen hartgrondig. Dit komt vooral omdat de Turijnen worden beticht van saai spel: het gaat niet om het spel maar om winnen. En dat lukt de club, inmiddels voorzien van sterspeler Ronaldo, dan wel weer prima.
Ook het aankoopbeleid is iets waar de tegenstanders niet over te spreken zijn: ze kopen nog wel eens sterspelers van directe concurrenten. Daarmee versterken ze zichzelf maar verzwakken ze ook clubs uit eigen competitie. Tel daarbij op dat de spelers die ze kopen vaak niet de meest sympathieke zijn, en de antipathie mag duidelijk zijn. Laten we ook niet vergeten dat Juventus ook wel eens in opspraak is geweest vanwege schandalen, niet in de laatste plaats vanwege het omkopen van scheidsrechters wat ze de landstitel in 2005 en 2006 kostte en degradatie naar Serie B opleverde.
Toch is Juventus veruit de grootste ster uit de Serie A. Internazionale (beter bekend als Inter Milan) volgt op afstand met 18 landstitels. Evenveel als AC Milan overigens, maar die laatste heeft er financieel ook een potje van gemaakt. Hierdoor hebben ze een deal moeten sluiten met EUFA, wat betekent dat ze dit seizoen (2019 – 2020) niet op het Europese toneel verschijnen. Dat het financieel af en toe behoorlijk stinkt in de Italiaanse competitie is een understatement. Mediaset, dat eerst de uitzendrechten had, is het bedrijf van Silvio Berlusconi. Dat de oud-premier van Italië niet altijd naar eer en geweten handelde is een gegeven, en zijn betrokkenheid bij de Serie A heeft weinig goed gedaan voor de reputatie van de competitie.
Maar, er is een kentering, wat de competitie wel eens ten goeden zou kunnen komen. In 2018 is er een nieuwe deal gesloten voor de televisierechten: het Spaanse Mediapro is de nieuwe partner van de Serie A. Tot en met het seizoen 2020 - 2021 hebben zij de uitzendrechten in handen voor binnenlandse verslaggeving. Hiervoor betaalt Mediapro een bedrag van 1,05 miljard euro per jaar.
Daarnaast ontvangt de Serie A nog geld uit uitzendrechten in het buitenland. Dit is een bedrag van 370 miljoen voor het kampioenschap; uitzendrechten voor bijvoorbeeld de Italiaanse beker en Supercup zitten hier nog niet bij. In het totaal ontvangt de competitie dus 1,42 miljard euro, met de uitzendrechten van de beker en Supercup zou dit oplopen tot 1,5 miljard. Van deze inkomsten gaan ook weer wat bedragen af, zoals het prijzengeld voor de beker. In het totaal gaat er zo'n 300 miljoen euro vanaf, wat betekent dat de 20 clubs in de Serie A gezamenlijk ruim 1,2 miljard euro mogen verdelen.
Het prijzengeld van de Italiaanse Serie A wordt namelijk betaald van het televisiegeld.
De verdeling van het televisiegeld over de verschillende clubs is niet bepaald rechttoe-rechtaan te noemen. Het is behoorlijk ingewikkeld zelfs. De verdeling heeft deels te maken met wie kampioen is geworden, maar dat is relatief maar een klein deel van wat de teams kunnen verdienen. De Serie A houdt er allerlei extra 'potjes' op na om het geld te verdelen.
Van de 1,2 miljard euro is de verdeling als volgt:
Overigens was de verdeling van het televisiegeld binnen de Serie A tot 2018 anders:
De verdeling is dus zeker een stuk eerlijker geworden, plus het te verdelen bedrag is ongeveer 250 miljoen meer geworden. Benieuwd hoe zo'n verdeling er dan uit ziet als je weet hoe de clubs er voor staan?
Als je bovenstaande ziet, lijdt het geen twijfel dat de grootste clubs het meeste krijgen. Ook al presteren ze een jaartje wat minder, dan nog ontvangen ze veruit het meeste omdat de huidige stand van zaken maar een beperkt aandeel heeft in de verdeling van het televisiegeld (of prijzengeld als je het zo wil noemen). Juventus heeft historisch gezien veruit de beste prestaties geleverd en zo'n 33% van de Italianen rekent zich tot de fanbase van de club uit Turijn. Maar ook de clubs uit Milaan, zowel Inter als AC, hebben in het verleden genoeg in de melk te brokkelen gehad om daar nu financieel nog van te profiteren.
Kijken we naar afgelopen seizoen, 2018 - 2019, dan is het prijzengeld dat ze kregen (deels) gebaseerd op de ranking van 2017-2018. De verdeling zag er voor afgelopen seizoen dus als volgt uit:
Club | Plaats ranking 2017 - 2018 | Gelijk deel | Fanbase | Historische resultaten | Resultaten afgelopen 5 jaar | Resultaat kampioenschap Serie A | totaal |
Juventus | 1 | € 30.500.000 | € 26.600.000 | € 5.800.000 | € 11.600.000 | € 16.600.000 | € 91.100.000 |
Napoli | 2 | € 30.500.000 | € 22.000.000 | € 3.500.000 | € 10.500.000 | € 17.400.000 | € 83.900.000 |
AS Roma | 3 | € 30.500.000 | € 19.900.000 | € 4.900.000 | € 11.000.000 | € 15.700.000 | € 82.000.000 |
Internazionale | 4 | € 30.500.000 | € 27.600.000 | € 5.200.000 | € 9.300.000 | € 14.800.000 | € 87.400.000 |
Lazio | 5 | € 30.500.000 | € 13.200.000 | € 4.100.000 | € 8.100.000 | € 13.900.000 | € 69.800.000 |
AC Milan | 6 | € 30.500.000 | € 23.500.000 | € 5.500.000 | € 8.700.000 | € 13.100.000 | € 81.300.000 |
Atalanta | 7 | € 30.500.000 | € 10.400.000 | € 2.900.000 | € 6.400.000 | € 12.200.000 | € 62.400.000 |
Fiorentina | 8 | € 30.500.000 | € 13.100.000 | € 4.600.000 | € 9.900.000 | € 11.300.000 | € 69.400.000 |
Torino | 9 | € 30.500.000 | € 10.100.000 | € 3.800.000 | € 7.600.000 | € 10.500.000 | € 62.500.000 |
Sampdoria | 10 | € 30.500.000 | € 10.600.000 | € 4.400.000 | € 7.000.000 | € 9.600.000 | € 62.100.000 |
Sassuolo | 11 | € 30.500.000 | € 6.200.000 | € 300.000 | € 4.100.000 | € 8.700.000 | € 49.800.000 |
Genoa | 12 | € 30.500.000 | € 10.500.000 | € 2.600.000 | € 5.800.000 | € 7.800.000 | € 57.200.000 |
Chievo | 13 | € 30.500.000 | € 6.100.000 | € 900.000 | € 4.600.000 | € 7.000.000 | € 49.100.000 |
Udinese | 14 | € 30.500.000 | € 8.400.000 | € 2.300.000 | € 5.200.000 | € 6.100.000 | € 52.500.000 |
Bologna | 15 | € 30.500.000 | € 11.300.000 | € 3.200.000 | € 2.900.000 | € 5.200.000 | € 53.100.000 |
Cagliari | 16 | € 30.500.000 | € 6.200.000 | € 2.000.000 | € 3.500.000 | € 4.400.000 | € 46.600.000 |
SPAL | 17 | € 30.500.000 | € 3.000.000 | € 1.500.000 | € 600.000 | € 3.500.000 | € 39.100.000 |
Crotone | 18 | € 30.500.000 | € 4.600.000 | € 1.200.000 | € 1.700.000 | € 2.600.000 | € 40.600.000 |
Verona | 19 | € 30.500.000 | € 7.300.000 | € 1.700.000 | € 2.300.000 | € 1.700.000 | € 43.500.000 |
Benevento | 20 | € 30.500.000 | € 3.400.000 | € 600.000 | € 1.200.000 | € 900.000 | € 36.600.000 |
Totaal | € 610.000.000 | € 244.000.000 | € 61.000.000 | € 122.000.000 | € 183.000.000 | € 1.220.000.000 |
Juventus mag dus veruit het meeste bijschrijven op de bankrekening, en dat zal dit jaar niet anders zijn na het Serie A kampioenschap in seizoen 2018 - 2019. Toch is Juventus de grootste verliezer. Zij zijn er met de nieuwe verdeling namelijk het meest op achteruit gegaan. Onder de oude verdeling zouden zijn van de te verdelen €924 miljoen maar liefst 107,3 miljoen gekregen hebben. De nummer laatst, Benevento, moest het doen met slechts 24,4 miljoen. Eigenlijk is iedere club er op vooruit gegaan, behalve de 'Oude Dame'. De first-last ratio (de verhouding tussen de bestbetaalde en minst betaalde club) is dan ook verbeterd van 1:4,4 naar 1:2,5.
De 370 miljoen euro die de Serie A ontvangt uit de buitenlandse tv gelden wordt voor 40% gelijk verdeeld over alle 20 clubs. Dit is dus een 100 miljoen euro en daarmee 5 miljoen euro per club. Alleen dit deel is al meer dan 80% van de Nederlandse clubs krijgen uit de tv rechten :)
De overige 60% wordt verdeeld onder de top 10 van het nog te spelen seizoen. Het loont dus zeker om hoog te eindigen op de ranking, het levert meer op dan enkel de bedragen uit bovengenoemde tabel!
Hoewel het eerste seizoen onder de nieuwe televisiedeal met Mediapro pas net gespeeld is en de deal nog loopt tot en met seizoen 2020-2021, zijn de partners al weer in onderhandeling voor de volgende deal. Het gaat dan om de seizoenen 2021-2022 tot en met 2023-2024. Ook hier heeft Mediapro al een aanbod gedaan. Eerder in 2019 deed het mediabedrijf een bod van 1,2 miljard euro per jaar, wat door Serie A werd afgewezen. Volgens de woordvoerder lag dat niet enkel aan het financiële aspect maar was er op meerdere vlakken verbetering mogelijk.
Na het afgelopen seizoen kwam er een tweede aanbod van Mediapro op tafel: 1,3 miljard euro. Hiervoor wil Mediapro een speciale zender opzetten voor de Serie A. Dit idee spreekt de organisatie wel aan. De inkomsten die daaruit voortvloeien, men verwacht zo'n 100 miljoen, zouden voor 75% voor Mediapro zijn, en 25% is voor Serie A. Voor alle inkomsten boven €100 miljoen zouden de percentages zelfs omgedraaid worden: 75% voor Serie A en 25% voor Mediapro.
Maar helaas, de deal lijkt van tafel. Deels door een uitspraak van de Milanese rechtbank dat het een monopoliepositie zou creëren, en deels omdat Serie A niet de gewenste financiële garanties zag. De deal die uiteindelijk gesloten is, is met DAZN (een streamingdienst) en Sky Italia. Helaas gaat de Serie A er met deze deal wel weer op achteruit: de partijen betalen gezamenlijk 937 miljoen per jaar. Het is voor Serie A te hopen dat ze nog wat goede deals in het buitenland kunnen sluiten.