Op het moment van schrijven staan de Nederlandse voetbalvrouwen in de kwartfinales van de WK 2019. Na een moeizame wedstrijd tegen Japan, waarin Lieke Martens laat in de wedstrijd uit een penalty de 2-1 weet te maken, mogen ze weer een ronde verder. En daarmee doen ze het momenteel beter dan de mannen.
Na het EK twee jaar geleden, dat ze wisten te winnen, kwam al snel naar buiten dat de voetbaldames vele malen minder verdienden dan hun mannelijke collega's. In veel sporten is dit het geval, hoewel de dames toch écht gelijkwaardige prestaties moeten leveren. Ik ben benieuwd: is dat inmiddels al een beetje bijgetrokken?
Tot een paar jaar geleden betekende de term voetbalvrouwen wat anders dan nu. Toen waren het de vrouwen van (bekende) voetballende mannen. Denk Sylvie Meis, Victoria Beckham en Cheryl Cole, die overigens allemaal ook een carrière hebben opgebouwd. Of Yolanthe (moet ik de achternaam nog benoemen?) Cabau, die de gastendoekjes van Jan Smit al snel meenam naar haar Wesley, al is dat sprookje inmiddels ook ten einde.
Er is zelfs een hele Nederlandse televisieserie gewijd aan het fenomeen voetbalvrouw: Voetbalvrouwen met onder andere Nicolette van Dam. Het concept heeft wat weg van Gooische Vrouwen, de dames komen er nu niet bepaald wereldwijs, intelligent en ambitieus van af. Voetbalvrouwen hebben dan echt het imago van wapperen met de creditcard van hun rijke voetballende man. Of vriend, want dat kan natuurlijk ook.
Maar sinds een paar jaar is de term voetbalvrouwen meer ingeburgerd voor de vrouwelijke voetballers. Die het ‘ineens' verrassend goed doen hier in Nederland. Wie had 2 jaar geleden kunnen denken dat grote namen als Blokker en Albert Heijn reclame gingen maken voor voetballende vrouwen? De brulshirts, wuppies, welpies enzovoorts waren voorheen echt alleen bedoeld voor het mannelijke Nederlandse elftal. Maar aangezien die de afgelopen jaren niet op hun best waren (en dat is een understatement) en het dameselftal wél Europees Kampioen wist te worden in 2017, deelt de AH voetbalposters uit en spaar je bij Blokker OranjeLeeuwinnen.
En nu volgen veel mannen dus toch een WK, al is het het Women's World Cup, zegt Koning Willem-Alexander dat de voetbalvrouwen slecht voor zijn hart zijn (want ze scoren zo laat in de wedstrijd) én zijn er ook mannen die, nog steeds, durven zeggen dat dit geen voetbal is. En dus ook niet kijken. Of ze er wel op wedden? Geen idee.
Kijken of er ook op wedden, dat zijn natuurlijk twee verschillende dingen. En hoewel een sportsbet plaatsen de kijkbeleving spannender kan maken, hoef je echt niet te kijken om toch een weddenschap te plaatsen. Ik ben benieuwd waar je nu zoal op kunt wedden bij het WWC dus ik maak een rondje langs de bekende bookmaker.
Bij onze nationale bookmaker Toto kun je inzetten op de individuele wedstrijden. Bij de wedstrijd van Italië tegen Nederland zijn de leeuwinnen iets favoriet, 2.14 tegen 3.35. Of ze de halve finales halen staat op 1.55 voor nee en 2.3 voor ja. Nederland staat met 9,00 vijfde als favoriet voor de winst, de VS staat met 2.5o bovenaan. Je kunt ook inzetten op landen die de finale halen (o.a. Frankrijk, Italië en de VS, Nederland doet 1.20 voor nee en 4.00 voor ja). Je kunt ook inzetten op de topscorer van het toernooi, ‘onze' Vivianne Miedema staat met 35.00 op een gedeelde 6e plek.
De tendens is duidelijk: de Nederlandse dames staan niet bovenaan het favorietenlijstje bij de bookmakers en zijn dus, in tegenstelling tot de Amerikaanse dames, niet de gedoodverfde favoriet. Zet je in op onze leeuwinnen, dan kan je dat dus we een mooie winst opleveren als ze de wereld weten te verrassen.
Niet alleen in Nederland wint het vrouwenvoetbal aan populariteit, dat is wereldwijd ook het geval. Er wordt verwacht dat het WK-toernooi uiteindelijk 1 miljard kijkers gaat trekken. Toch is dat nog fors minder dan het mannenvoetbal weet te boeien, in 2018 keken 3,5 miljard mensen naar (een deel) van het WK. Maar liefst 500 miljoen kijkers zagen Frankrijk de zegen pakken.
En kijkers, die zorgen voor adverteerders. En adverteerders zorgen voor inkomsten en dus (indirect) voor een groot deel van het prijzengeld. Toch staat het prijzengeld voor de dames nog totaal niet in verhouding tot dat wat de heren kunnen verdienen. Als er ruim 3 keer zoveel kijkers zijn voor de mannen, rechtvaardigt dit echt wel een verschil van 60%. Maar het verschil is vele malen groter.
Het prijzengeld voor de dames is dit jaar, in 2019, totaal 30 miljoen dollar. Bij de mannen was dat in 2018 nog 400 miljoen dollar. Oftewel, de dames krijgen in het totaal slechts 7,5% van wat de mannen krijgen.
En die 30 miljoen is maar liefst het dubbele van het prijzengeld van het damestoernooi in 2015. De voetbalvrouwen hadden toen in het totaal 15 miljoen te verdelen, waarvan 2 miljoen naar de winnaar, de VS, ging. De winnaar van het toernooi dat jaar, dat, als we de bookies mogen geloven, weer de VS zou kunnen zijn, krijgt 4 miljoen dollar. Ook dat is een schijntje in vergelijking met de 38 miljoen dollar die Frankrijk in 2018 kreeg.
De damesteams krijgen voor deelname $750.000, dit bedrag is voor het bereiken van de groepsfase van het toernooi. Naarmate de teams verder komen, krijgen ze, logischerwijs meer. Maar het gaat hier hooguit om tonnen of een miljoen of wat, terwijl de heren voor deelname al 8 miljoen dollar per team kregen, en dat oploopt met miljoenen en soms tientallen miljoenen.
De dames krijgen een onkostenvergoeding van $800.000 per team, bij de mannen is dit 1,5 miljoen dollar.
Het prijzengeld is dus verre van eerlijk verdeeld tussen mannen en vrouwen. Vooral als je bedenkt dat ook de dames steeds meer (media-)aandacht krijgen. Maar dat prijzengeld, dat gaat naar de voetbalbonden van de deelnemende landen en belandt niet rechtstreeks bij de spelers en speelsters. Dus de vraag is nu, wat krijgen de voetbalvrouwen betaald?
Ik kan me nog goed herinneren dat de leeuwinnen in 2017 bijna in staking gingen vanwege de ernstige ongelijkheid in betalingen. Zij kregen naar verluid €25.000 per persoon na de EK overwinning in 2017. Om even een beeld te schetsen: de mannelijke voetballers in de eredivisie verdienen dit gemiddeld. Per maand.
De onderhandelingen van de dames heeft ze in ieder geval wel iets opgeleverd. Maar verwacht niet dat zij dit jaar hetzelfde krijgen als de oranje mannen, mochten die ooit nog eens een toernooi winnen. Daarvoor moeten ze eerst deelnemen natuurlijk. Nee, de afspraken die er nu liggen is dat de komende jaren de bedragen bij de dames in stappen verhoogd worden, totdat dit ergens tussen 2021 en 2023 gelijk ligt aan de betaling van de mannen. En de dames zijn hier, voor nu, in ieder geval tevreden mee, en dat is misschien wel het belangrijkste.
In Nieuw Zeeland en Noorwegen zijn ze ons al een stapje voor, sinds respectievelijk 2018 en 2017 krijgen de vrouwen daar eenzelfde beloning als mannen.
Door het succes van twee jaar geleden, kregen de Nederlandse dames betere onderhandelingsposities met hun clubs. Lieke Martens, die werd uitgeroepen tot speelster van het jaar, wist bij een overstap naar Barcelona flink te onderhandelen over haar salaris en krijgt hier, zo zeggen bronnen, 1 tot 2 ton per jaar. Laten we uitgaan van het hoogste, dan lijkt dit aardig veel. Immers, het gemiddelde loon van spelers in de eredivisie ligt maar iets hoger op €291.000 per jaar.
De Noorse Ada Hegerberg verdient ongeveer het dubbele van Martens, en krijgt jaarlijks €400.000. Zij won in 2018 de Ballon D'Or (Gouden Bal) voor vrouwen. De zesvoudig tot Wereldvoetballer van het jaar bekroonde Braziliaanse Marta krijgt jaarlijks, naar verluid, €340.000. Dit lijken dus allemaal mooie bedragen. Maar…
We trekken weer even de vergelijking met de mannen. Lionel Messi, die uitkomt in het herenelftal van Barcelona, en dus de mannelijke versie van Martens, verdient met drie dagen trainen al net zoveel als Lieke in een heel jaar spelen. Hij krijgt namelijk 100 miljoen euro per jaar!
Ook de transferbedragen verschillen enorm. Lieke, die nog 1,5 jaar een contract had bij het Zweedse Rosengard, kostte Barcelona naar eigen zeggen net zo veel als een speler in de Jupilerleague. Daar gaan transfersommen van enkele tonnen in om. Dit valt ook in het niet bij de transferbedragen bij de mannentop. Real Madrid betaald in 2009 94 miljoen voor Ronaldo en in 2013 100,8 miljoen voor Gareth Bale. Maar Neymar spant de kroon: Paris Saint Germain betaalde Barcelona in 2017 222 miljoen voor de Braziliaan.
De Fifa heeft inmiddels gezegd dat ze de komende jaren honderden miljoenen in het vrouwenvoetbal gaan investeren. Er valt voor de ongelijkheid misschien deels wel wat te zeggen in de zin dat de dames nu eenmaal minder marktwaarde hebben dan de mannen. Maar dit staat niet in verhouding met de bedragen die de mannen krijgen en waard zijn.
Aan de andere kant, in bijna alle beroepsgroepen geldt dat men niet mag discrimineren in salaris voor hetzelfde werk. De voetbalvrouwen leveren, zonder twijfel, dezelfde inspanning als de mannen. En toch krijgen ze hier veel minder voor betaald. Wat dat betreft kan de voetballerij nog wel wat leren van bijvoorbeeld het tennis, waar de grote toernooien in ieder geval het prijzengeld voor mannen en vrouwen gelijk hebben gesteld. En niet pas recent, dit is al jaren het geval.
Voetbal is van oudsher een mannensport. En er zullen nu vast mannen zijn die willen betogen dat dat ook zo moet blijven. Maar we leven in een land en een tijd waarin iedereen gelijk is en dezelfde keuzes mag maken. En daar hoort, zo is de algemeen geldende mening toch wel, ook eenzelfde salaris bij.
Maar terug naar het WK. Waar de dames dus nog steeds veel minder krijgen dan de mannen. We duimen voor de oranje leeuwinnen, als ze weten te winnen verdienen ze een mooie bonus! Wat mij betreft dan.