De mogelijke keerzijde van dingen die leuk zijn, is een eventuele verslaving. Of het nu om dat lekkere wijntje gaat waarbij het uit de hand kan lopen, dat ene pilletje of snuifje op een festival waar je na verloop van tijd ook op andere momenten naar verlangt, of een game waarin je helemaal opgaat: wanneer je er gevoelig voor bent, kan het je leven gaan beheersen.
En ook het onderwerp waar wij vanuit Onetime zo mee bezig zijn, kent dit gevaar. De reden voor sommigen om ons 'verdorven' te noemen. Want wij zouden aanzetten tot gokken en dat is slecht. En ik moet eerlijk bekennen dat dat me wel eens dwars heeft gezeten. Inmiddels heb ik me erbij neergelegd dat je het toch niet voor iedereen goed kunt doen.
Aan de andere kant blijf ik wel geïnteresseerd in hoe het nu zit met een gokverslaving. Vooral als ik op het forum (nieuwe) posts zie verschijnen over een speler die problemen ervaart. Of wanneer ik een verhaal lees zoals van Charles. Afgelopen week werd ik geraakt door een verhaal via het tijdschrift Vriendin.
Ik heb wel wat ervaring met verslavingsproblematiek (niet bij mezelf) en zonder daar in detail op in te gaan, weet ik dus wel wat het met iemand en zijn of haar omgeving kan doen. Dat maakt dat ik meevoel met de verhalen die ik lees en daar vaak ook wel iets over te zeggen heb. En vandaag besloot ik om mijn gedachten eens in een blog hier neer te zetten. Want de keerzijde van het spel dat wij zo mooi vinden, mag ook benoemd worden...
Laat ik beginnen met iets wat misschien als nogal controversieel gezien kan worden: een verslaving is de verantwoordelijkheid van de persoon zelf. Die heeft het zover laten komen. Klinkt hard? Jazeker, maar ik zal dat hier ook nog wel nuanceren.
De reden waarom ik dit gezegd wil hebben, is omdat de aanbieder van de zaken waaraan de verslaafde behoefte heeft, maar beperkt aansprakelijk is. Om een analogie te leggen met drank: Onetime is net zo verantwoordelijk voor de gokverslaving van een eventuele lezer dan een slijterij dat is aan de drankverslaving van iemand. De Gall & Gall is slechts een vehikel waar iemand drank kan kopen en als die daar niet terecht kan, dan wel in de supermarkt of online.
En Onetime verkoopt niet eens kansspelen, wij reviewen ze alleen. Zodat iemand die wil spelen, een weloverwogen keuze kan maken of dit spel of deze aanbieder betrouwbaar is. Daarnaast maken we jullie deelgenoot van onze avonturen.
Of we daarmee mensen aanzetten om te gaan gokken? Dat zou kunnen. Maar als dat een probleem is, dan moeten we, in mijn ogen, ook direct stoppen met elke vorm van reclame en verheerlijking van bijvoorbeeld alcohol, ook in elk recept voor een gerecht met alcohol...
Wij zeggen dan ook altijd dat je alleen moet gokken met geld wat je kunt missen en zien gokken als entertainment. Net zoals je naar een concert, festival, musical of de kroeg gaat. Dat kost ook allemaal geld. En er zijn ook mensen die dagelijks in de kroeg hangen (wanneer er geen pandemie heerst natuurlijk), net zoals er mensen zijn die dagelijks in het casino te vinden zijn.
Vind ik dan dat de kroegbaas of de casinomedewerker niets hoeft te doen? Dat die maar toe moet kijken hoe iemand zijn hele inkomen verdrinkt of vergokt? Nee, natuurlijk niet. Dat zou lekker kort door de bocht zijn. Ik ben het dan ook eens met zorgplicht. Maar... was het maar zo zwart-wit dat iedereen zomaar geholpen kan worden als die wordt aangesproken.
Want, de kop boven dit stukje zegt het al, je kunt een verslaafde, dus ook een gokverslaafde, alleen helpen wanneer die zelf geholpen wil worden. Dit zie je ook in het programma 'Verslaafd', waarin voorheen Peter van der Vorst en nu Ewout Genemans verslaafden proberen te helpen.
Waaraan je verslaafd bent, maakt voor het programma niet uit. Alhoewel.... ik kijk het al vanaf de eerste aflevering en ik ben nog geen gokverslaafde tegengekomen. Het kan natuurlijk zijn dat die zich niet aanmelden, of dat ze niet door de 'keuring' komen. Maar het kan ook zijn dat RTL zijn handen daar niet aan wil branden. Ik heb namelijk het gevoel dat een gokverslaving toch het buitenbeentje van de verslavingen is.
Maar of je nu een drank-, drugs- of gameverslaving hebt, het programma biedt alle tools en handvatten, inclusief dure afkickprogramma's, soms in het buitenland, om van die verslaving af te komen.
En toch, het werkt lang niet voor iedereen. Een deel van de deelnemers is al voor het einde van het programma weer in het oude gedrag teruggevallen. Sommigen lopen na een paar dagen alweer de kliniek uit, omdat ze niet willen afkicken of denken dat ze het wel zonder hulp kunnen. Maar dat gaat natuurlijk vrijwel nooit goed.
En waarom werkt het dan niet? Ik geloof er heilig in dat een behandeling, hoe duur, hoe gerenommeerd, hoe goed ook, pas werkt als de verslaafde écht van zijn verslaving af wil komen. Hoe hard de omgeving dat ook wil, die vormt slechts één van de factoren in het leven van een verslaafde. En als ze al ver heen zijn, kan het ze soms ook gestolen worden wat ze ouders, kinderen en/of partners aandoen, in ieder geval zolang ze nog midden in de verslaving zitten.
Het antwoord op die vraag is natuurlijk een overduidelijke NEE! Als het je niets doet dat je iemand aan een verslaving onderdoor ziet gaan, dan is er, vind ik, iets mis met je. Ergens willen we denk ik allemaal het beste voor iedereen. Maar wat doe je als de verslaafde niet geholpen wil worden?
Gedwongen opname is in Nederland heel lastig. Dan moet iemand écht een gevaar voor zichzelf of zijn/haar omgeving zijn en dan nog zal een rechter echt niet zomaar zeggen: 'die sluiten we op.' Je kunt je ook voorstellen dat dit bij iemand die verslaafd is aan middelen, zoals alcohol of drugs, makkelijker te onderbouwen is dan bij een gokverslaving.
Want alcohol en drugs maken je lijf kapot. Uiteindelijk geeft je lichaam het dan vanzelf op. Maar een gokverslaving, dat kan je psychisch weliswaar kapot maken, het is geen direct gevaar voor jouw gezondheid of voor degenen rondom jou. Dat je eventueel je huis en je baan verliest, dat is nog niet direct een reden om jou op te laten nemen.
Of dat nu terecht of onterecht is, er valt iets te zeggen voor dit rechtsbeginsel dat we in Nederland kennen. Net zoals er iets te zeggen valt voor de zorgplicht die aanbieders van kansspelen hebben, om gokverslaving zoveel mogelijk te voorkomen. Maar het valt nu eenmaal niet te voorkomen, zolang het aangeboden mag worden. Dat is mijn mening in ieder geval.
Moeten we gokken dan maar verbieden? Lijkt me ook geen goed plan, want mensen zullen toch wel gokken, ook als het niet mag. De meeste drugs zijn ook verboden, toch zijn er vele verslaafden. Bovendien, kijk naar de berichtgeving in coronatijd: bijna elke week wordt er wel een illegaal gokhol opgerold.
Nee, verbieden is, in mijn ogen, niet de oplossing. Online gokken mag op het moment van schrijven ook niet in Nederland. Maar we doen het toch. Zeker 10% van de Nederlanders heeft wel eens (illegaal dus) online een gokje gewaagd.
Toestaan en reguleren lijkt mij dus een betere oplossing. Zoals we dat met fysieke kansspelen al doen, en zoals dat in 2021 ook gaat gebeuren met online kansspelen (eindelijk). Want alleen dan kun je in de gaten houden wat er gebeurt. Maar dan? Hoe ga je iemand helpen die niet geholpen wil worden?
Tegelijk met het opengaan van de online markt wordt CRUKS verplicht ingevoerd. Dat is bedoeld om casino-overstijgend een bezoekverbod aan te vragen. En dus aan de casino's om dit te controleren voordat jij het casino binnenloopt. Het CRUKS, Centraal Register Uitsluiting KansSpelen, gaat gelden voor élke aanbieder van kansspelen die in Nederland met een vergunning gaat opereren.
Dat betekent dus de casino's, speelhallen én online casino's. Het register zal voornamelijk gevuld worden met vrijwillige bezoekbeperkingen. Al zal het waarschijnlijk ook mogelijk worden voor anderen om een bezoekbeperking aan te vragen, zoals door zorgverleners, maar dit zal zorgvuldig gewogen moeten worden zodat hier geen misbruik van gemaakt kan worden.
Je wil geen situatie waarbij een boze ex, de buurman waar je ruzie mee hebt, de medewerker die geen contractverlenging kreeg, of iedereen die nog een appeltje met je te schillen heeft, jou in dat register kan zetten. Sta je mooi voor paal de volgende keer dat je naar een casino wil, terwijl je helemaal geen probleem hebt.
CRUKS lost vooral het probleem op dat nu bestaat: iemand die problemen met gokken ervaart, kan zich bij een organisatie, of zelfs alleen bij een vestiging, uitschrijven en zich vervolgens bij de speelhal om de hoek of online alsnog helemaal blut spelen. Dit moet straks niet meer mogelijk zijn...
Alhoewel... je kunt als speler natuurlijk altijd terecht kunnen bij illegale aanbieders, offline maar vooral online. Waar een wil is, is een weg gaat hier wel op. Het systeem is niet waterdicht te krijgen. De vraag is of je dat moet willen. Want als iemand écht niet geholpen wil worden, zijn de mogelijkheden simpelweg niet eindeloos. Ik zei het hierboven al: gedwongen opnames, gedwongen afkicken: hier in Nederland is dat niet zo gemakkelijk geregeld.
Net zoals iemand niet zomaar gedwongen opgenomen kan worden, kunnen ook niet zomaar de resources van iemand bevroren worden. Oftewel: het is moeilijk om bankrekeningen te blokkeren of te zorgen dat iemand niet zomaar aan zijn geld kan komen. Je wordt niet zomaar onder bewind gesteld. Ook dat is een gerechtelijke procedure.
En gokken kost geld en dat levert de (verslaafde) speler gemakkelijk problemen op. Want wat doe je als je bankrekening leeg is? Je spaarrekening aanboren, gezamenlijke rekeningen plunderen, rekeningen van je kinderen leegtrekken, geld lenen, zomaar wat opties. Maar ook dat is vaak geen bodemloze put.
Het komt dan ook niet zelden voor dat een gokverslaafde op een gegeven moment de vaste lasten niet meer kan betalen, met alle gevolgen van dien. Ik herinner me een deelnemer van het programma The Amsterdam Project van Beau van Erven Dorens. Hij volgt hierin daklozen, en een van die daklozen is Alan, die in de problemen is gekomen door gokken (en wat andere zaken zoals blowen). En dus stond hij op een gegeven moment op straat.
Op het moment dat Alan geld kreeg, dook hij weer het casino in en verspeelde een paar duizend euro. Toch ging bij hem de knop uiteindelijk om en greep hij de kans die hij kreeg, inmiddels is hij clean en helpt hij zelfs anderen.
Had Alan geen gokverslaving gehad, was het misschien nooit zover gekomen dat hij op straat moest leven. Had er iemand eerder in moeten grijpen? Uit het verhaal blijkt wel dat verschillende mensen dat echt wel geprobeerd hebben. Maar zelfs als Beau hem aanbiedt te helpen, met een camera op zijn snufferd, is hij er nog niet klaar voor. Pas als hij zelf zegt: 'ik ga dit doen,' lukt het hem. Precies: hij kan pas geholpen worden als hij geholpen wil worden.
Wat wij, als omstanders, als casinomedewerkers, als betrokken mensen, kunnen doen, is niet veel meer dan proberen tot iemand door te dringen. Door hem of haar wel steeds aan te spreken, hulp aan te bieden, een luisterend oor te bieden. En zodra iemand zegt: 'ja, ik heb een probleem, help mij,' weten hoe je diegene kunt helpen.
Wat we dus vooral wél kunnen doen, met zijn allen in het algemeen maar als betrokkene bij kansspelen in het bijzonder, is niet wegkijken. Niet denken, 'het zal wel meevallen,' 'het is mijn probleem niet,' of 'die wil toch niet geholpen worden.' Zo kun je het verschil maken voor iemand met een gokverslaving.
Kun je iedereen helpen? Nee, maar als jij het verschil kunt maken voor één persoon, waarom zou je dat dan niet doen? Dus bij deze, mocht je willen praten, een luisterend oor zoeken, kan ik je ergens mee helpen: stuur me een DM via het forum en ik ben er voor je.
Disclaimer: ik ben geen verslavingsdeskundige, noch hulpverlener. Vermoed je bij jezelf of een ander dat het spelgedrag uit de hand dreigt te lopen, dan kun je op verschillende plaatsen terecht. Bekijk hiervoor deze tips.
geplaatst in 
