Hoewel het incident al bijna 15 jaar geleden speelde, is het nog steeds regelmatig gesprek van de dag in België. Ik heb het dan over het omkoopschandaal in de Belgische voetbalcompetitie in seizoenen 2004-2005 en 2005-2006. De hoofdrolspeler? Zheyun Ye, oftewel de ‘gokchinees'. Hier lees je alles wat je over het schandaal moet weten.
Het schandaal begon al eerder, in 2004 was Ye al betrokken bij het Belgische voetbal. Maar wat toen nog niemand wist of kon vermoeden, is dat hij anderhalf jaar later de hoofdpersoon zou worden van een schandaal. Het eerste omkoopschandaal in de Belgische voetbalhistorie.
In 2005 kwam de Belgische voetbalcompetitie niet zo florissant in het nieuws. Er was namelijk sprake van een onderzoek vanwege mogelijke omkoping en matchfixing. Hierbij is de hoofdpersoon een Chinees genaamd Zheyun Ye. Het balletje gaat rollen in oktober 2005 (dus nog vrij vroeg in het seizoen), na de wedstrijd van STVV tegen La Louvière. De doelman van STVV, de Joegoslaaf Dušan Belić, speelde op zijn zachtst gezegd een ongelukkige wedstrijd en dankzij zijn blunders verloor STVV met 3-1. Ik hoor je denken, dat kan toch gebeuren? Dat klopt, dat kan inderdaad, maar er was nog een aanwijzing dat er iets niet in haak was. Bij de Britse bookmaker Betfair was namelijk behoorlijk ingezet op deze wedstrijd, en dan vooral op het verlies van STVV. Er was voor €600.000 ingezet, waar dit normaal zo'n €10.000 tot €25.000 was.
Ook de volgende wedstrijd van STVV was blijkbaar interessant, hier werd voor zo'n €300.000 ingezet bij Betfair. STVV speelde tegen Cercle Brugge en er werd wederom vooral ingezet op verlies voor STVV. STVV verloor inderdaad ook me 2-1. De spelers van Brugge werden door hun trainer nog ondervraagd maar gaven aan niets vreemds opgemerkt te hebben. Toch is ook deze wedstrijd omstreden, niet op zijn minst omdat STVV in de laatste 10 minuten recht zou hebben gehad op twee strafschoppen. De club zou echter gelaten de beslissing van de scheidsrechter accepteren.
Hoewel dit opviel, was de link met Zheyun Ye nog niet gelegd.
Deze club komt al naar voren in het verhaal van de verloren wedstrijd van STVV. Maar dat hier meer aan de hand is, wordt duidelijk als Belgische media een tip krijgen. Op 10 december 2005 wordt de wedstrijd La Louvière tegen Westerlo gespeeld en daar zou vanuit Azië veel interesse voor zijn om op te gokken. Het was een spannende wedstrijd, waarbij tot een kwartier na rust de strijd gelijk op ging. Al hadden sommige spelers wel verdacht veel 'pech' waardoor schoten op doel, zelfs voor een leeg doel, toch niet in het net verdwenen.
Westerlo weet uiteindelijk een half uur voor het einde te scoren, en in de laatste 5 minuten gaat het vervolgens echt mis voor La Louvière. Westerlo scoort tweemaal, maar wel beide keren uit een buitenspelpositie. De lijnrechter lijkt het niet gezien te hebben en La Louvière protesteert beide keren niet, en accepteert dus gelaten de nederlaag.
Aan de hand van de tip gingen Jan Hauspie, journalist bij het Belgische Sport/Voetbalmagazine, en het onafhankelijke weekblad Humo op onderzoek uit. Al snel kwam boven water dat er bij veel wedstrijden vanaf seizoen 2004-2005 was mis was. Of dat het op zijn minst het onderzoeken waard was.
In diezelfde periode werden twee trainers ontslagen bij Belgische clubs. Beiden vanwege tegenvallende resultaten, luidde de officiële lezing.
Paul Put was trainer bij Lierse KV en was, achteraf gezien, een spil in het omkoopschandaal. Hij kreeg per wedstrijd €75.000 om onder de spelers te verdelen om zo tot de gewenste uitslag te komen. Hij ging zover dat hij tweemaal een veredeld B-elftal opgesteld zou hebben, om zo tot een nederlaag te komen. Men vermoed dat de clubleiding lucht van de praktijken heeft gekregen, al werd hij ontslagen vanwege tegenvallende resultaten. Puts ontkende in eerste instantie de aantijgingen maar werd in 2006 bij Excelsior Moeskroen ontslagen nadat hij had toegegeven twee wedstrijden gemanipuleerd te hebben. En waar rook is is vuur luidt het gezegde niet voor niets.
Gilbert Bodart was sinds 2003 trainer bij KV Oostende en werd hier in januari 2005 ontslagen, ook met als reden tegenvallende resultaten. Later kwam naar buiten dat hij wellicht gegokt had op eigen wedstrijden, nadat Sheyun Ye de club een bezoek had gebracht. Hij diende het voetbalseizoen uit bij Eendracht Aalst, een club uit de tweede klasse die gevaar liep te degraderen. Bodart wist dit niet te voorkomen en vertrok uit Aalst. In oktober volgde hij Emilio Ferrera op bij La Louvière. Ferrera was ontslagen na slechte resultaten, voordat het gokschandaal naar buiten kwam. Ferrara is nooit (officieel) beschuldigd van betrokkenheid, ondanks dat hij ook bij o.a. Lierse SK trainer is geweest.
Bodart was trainer bij La Louvière toen het televisieprogramma aandacht besteedde aan het het gokschandaal. De documentaire heette De Tackle van de Maffia en La Louvière was een belangrijk onderdeel van het onderzoek. Bodart ontkende eerst in alle toonaarden ook maar iets met omkoping te maken te hebben. Op 21 februari 2006 nam hij alsnog ontslag. In de periode dat hij trainer was bij La Louvière werd de bewuste wedstrijd tegen STVV gespeeld, waarop €600.000 aan weddenschappen werd ingezet.
Waarschijnlijk is Ye in 2004 voor het eerst serieus aan de slag gegaan in België. Volgens bronnen zou hij overigens niet meer zijn dan een stroman van de Chinese maffia, maar dat is nooit echt bewezen. Dat hij zelf dus misschien wel maffia is, is niet uitgesloten.
Bij Germinal Beerschot kwam hij in oktober 2004 binnen als potentiële investeerder. Dat liep op niets uit. Later bekenden drie spelers van de club dat Ye hen een half jaar nadien €25.000 aanbood om een bepaalde wedstrijd te verliezen. De spelers hebben dit geweigerd. In november 2005 kwam Ye in beeld bij Bergen, destijds spelend in de tweede klasse. Hij bood een shirtsponsorschap aan vanuit zijn Parijse modebedrijf voor €250.000. Daarmee wilde hij zeggenschap in de club kopen, maar dit aanbod werd door de voorzitter afgewezen.
Zijn verhaal bij de clubs zou zijn dat hij interesse had om te investeren. Maar daarvoor moesten ze wel eerst slecht gaan presteren, om zo de marktwaarde te laten dalen.
Vervolgens begon Ye een clubtour. Vaak was hij hierbij in het gezelschap van Pietro Allatta. Deze Siciliaan (zei er iemand maffia?) beweerde spelersmanager te zijn, en had een vergunning uit Togo. Dit moet eigenlijk al alarmbellen doen afgaan, vooral samen met zijn geschiedenis. Hij maakte deel uit van de entourage van een moordenaar en werd zelf veroordeeld voor belastingfraude in 2000, vanuit een groot koppelbazenproces.
Tijdens de bezoeken deden de heren Lierse SK, La Louvière, KFC Verbroedering Geel, KV Oostende en SK Ronse aan. Ze probeerden het ook bij KSV Roeselaere en KV Kortrijk maar werden ook daar onmiddellijk de deur gewezen. Naast zijn bezoek aan de clubs, heeft Ye ook individuele spelers benaderd. Hij bood daarbij bedragen van €5000 tot €72.000 per wedstrijd om tijdens die wedstrijd minder goed hun best te doen. En omdat we het hier over spelers van minder grote clubs hebben, die een minimaal inkomen hebben uit voetbal, is het niet verbazingwekkend dat de jongens hier ontvankelijk voor waren.
Ye liep uiteindelijk min of meer tegen de lamp, maar niet direct vanwege zijn betrokkenheid bij voetbalclubs en weddenschappen. Hij werd beschuldigd van aanranding, en tijdens verhoren leerde de politie over zijn contacten binnen de voetbalwereld. Toen het balletje ging rollen, bleek dat de verdachte clubs veelvuldig door Ye (en al dan niet Allatta) bezocht waren. Ye werd na het verhoor vrijgelaten en verdween direct van de radar.
Na de uitzending van Panorama bekenden op 16 februari 2006 twee spelers van Lierse KV dat ze geld aangenomen hadden om wedstrijden te manipuleren. Dit waren keeper Cliff Mardulier en aanvoerder Laurent Fassotte die direct samen met assistent-trainer Patrick Deman op staande voet ontslagen werden. De dag erop werden bij RSC Anderlecht de voormalige spelers van Lierse Marius Mitu en Laurent Delorge buitengezet. Paul Put was ondertussen trainer bij Moeskroen geworden maar mocht ook daar na dit nieuws direct zijn spullen pakken. Deman, die als eerste bekende omgekocht te zijn, sloot samen me Mardulier een deal met de KBVB (Koninklijke Belgische Voetbalbond): in ruil voor hun hele verhaal zouden ze niet geschorst worden.
Op 9 maart werden tijdens een belangrijke training drie spelers van STVV opgepakt voor verhoor. Dit ging om Marco Nys, Cyril Ramond en Illija Stolica. De dag erop was de wedstrijd tegen Anderlecht, een belangrijk duel. Ook Bodart werd verhoord, evenals oud-keeper Belić van STVV. Een week later wordt er huiszoeking gedaan bij de voorzitter van La Louvière en bij advocaat Laurent Denis. Hij was destijds advocaat bij La Louvière en wordt ook verdacht van betrokkenheid bij het schandaal. Zes anderen worden aangehouden voor verhoor en voor Ye en Allatta wordt een internationaal aanhoudingsbevel uitgevaardigd. Allatta meldt zich een dag later.
Het onderzoek van justitie richtte zich voornamelijk op drie clubs: La Louvière, STVV en Lierse SK. Er is een waslijst aan delicten waarvan de verdachten worden verdacht: corruptie, oplichting, bedreiging, witwassen, valsheid in geschrifte. Ook worden enkele personen verdacht van passieve corruptie. Oftewel, ze waren zelf niet corrupt maar hebben wel gezien wat er gebeurde en hebben niet ingegrepen. Ook kregen enkele spelers een boete omdat zij benaderd waren en het aanbod van Ye geweigerd hebben, maar dit niet binnen 48 uur gemeld hebben bij de KBVB (wat wel verplicht is).
Ook de KBVB doet onderzoek en de commissie komt in augustus 2007 met een uitspraak. Lierse SK wordt het zwaarst gestraft van de clubs, in seizoen 2007-2008 wordt de club teruggezet naar de derde klasse. Trainer Paul Put wordt persoonlijk het zwaarst gestraft, hij wordt voor het leven geschorst. Hij wordt door de KBVB als spil van de hele affaire gezien. Hij introduceerde Ye bij de club en was zijn vertrouweling. Put nam het geld van Ye aan en betaalde dit aan de spelers om wedstrijden te manipuleren. Lierse SK ging in beroep en met succes, in maart 2008 achtte men enkel bewezen dat het contact tussen de club en Ye enkel om investeringsplannen zou gaan. Put's schorsing wordt omgezet naar een schorsing voor 3 jaar, hij wordt wel geroyeerd van de KBVB.
Justitie zit ondertussen niet stil. Het duurt echter jaren voordat het daadwerkelijk tot een rechtszaak komt. In juni 2014 pas start het proces. Justitie klaagt 32 partijen aan: 31 individuen en 1 bedrijf. Uiteindelijk werden 20 verdachten schuldig bevonden en kregen een straf opgelegd.
De hoogste straf is voor Allatta, in eerste instantie kreeg hij 30 maanden gevangenisstraf opgelegd. In hoger beroep werd dit zelfs 8 jaar. Ye kreeg bij verstek 3 jaar opsluiting opgelegd. Hij zou zich sinds het schandaal naar buiten kwam schuilhouden in China. En ook al wisten journalisten hem op te sporen, China levert geen onderdanen uit. Dus of Ye daadwerkelijk moet gaan zitten waag ik te betwijfelen.
Paul Put kreeg twee jaar celstraf en zeven voormalige spelers van Lierse SK hoorden een veroordeling tot tien maanden voorwaardelijk plus een geldboete. Advocaat van Lierse, Christiaan de Nyn, werd schuldig bevonden aan witwassen. Hij had €200.000 aangenomen van Ye zonder te weten waar het geld vandaan kwam of waar het voor was. Hij kreeg 3 maanden voorwaardelijk. De oud-voorzitter van La Louvière, Filipppo Gaone, kreeg een jaar celstraf, evenals advocaat Laurent Denis. Oud-voetballer Espartero krijgt uiteindelijk ook een jaar. Oud-doelman Mardulier kreeg in hoger beroep te horen dat zijn straf opgeschort werd.
Vanuit het schandaal werd er, onder andere door enkele transfers, een lijntje gelegd met Nederland. Zo maakte Laurent Delorge, vanuit Lierse SK (2003 - 2005) de overstap naar Anderlecht om vervolgens in 2006 naar Nederland te komen. Hij speelde achtereenvolgens bij ADO Den Haag, Ajax en Roda JC. Hij was in 2014 één van de zeven spelers die 10 maanden voorwaardelijk en een geldboete van €5500 kregen opgelegd wegens hun aandeel in het schandaal. In de zomer van 2014 stopte hij, verrassend genoeg, met voetballen.
Archie Thompson, de Australische spits, begint zijn Europese carrière in 2001 bij Lierse SK. Het seizoen 2004-2005 speelt hij bij Melbourne Victory, waar Guus Hiddink vanuit PSV interesse in hem krijgt. Hiddink is dan namelijk ook bondscoach van Australië. Begin 2006 is de transfer op huurbasis naar Eindhoven rond, maar Thompson speelt slechts 6 minuten voor de club. Na een half jaar verlengt PSV het contract met de Australiër niet. Thompson zou in zijn tijd bij Lierse geld hebben aangenomen om een wedstrijd te vervalsen. De eerste jaren had hij bij de club een slechte tijd en scoorde nauwelijks. Toch is niet bewezen dat hij dit bewust gedaan zou hebben en hij is dan ook niet vervolgd.
Naar aanleiding van het schandaal in België werd het begrip gokchinees geïntroduceerd. In Nederland kennen we dit ook onder de naam belchinees. Deze term kwam naar voren in het onderzoek dat justitie en de KNVB onderzoek deden naar omkoping in het Nederlandse betaalde voetbal, in 2009. Belchinezen waren de personen, van Aziatische afkomst, die tijdens een wedstrijd continu informatie doorbelden naar callcentra en gokbedrijven (veelal in China). De informatie zou gebruikt worden om te gokken op wedstrijden en deze proberen te manipuleren.
De belchinezen zouden niet alleen bij competitiewedstrijden aanwezig zijn en enkel het scoreverloop doorbellen, maar ook tijdens trainingen en oefenwedstrijden informatie doorbellen. Ook gegevens als hoekschoppen en andere spelmomenten werden doorgebeld. Op zich is dat overigens niet strafbaar, hooguit opvallend.
Gelukkig is de Belgische competitie inmiddels weer wat opgekrabbeld. Ik moet denken aan Meneer Kaktus die aan Kweetniet vraagt: 'en wat heb je hiervan geleerd'. Ik hoop dat de Belgische voetballers, clubs, trainers, en overigens niet alleen in België wel hebben geleerd dat het snelle geld uiteindelijk alleen maar ellende oplevert.
Uiteraard mag er ook in België gewoon legaal gegokt worden op voetbalwedstrijden, zoals wij dat hier bij de Toto ook (nog) kunnen. Daar heeft België een prima vergunningenbeleid voor (dat overigens moderner is dan dat in Nederland). Maar, ondanks de regulering, is er in België de laatste jaren wel een wildgroei aan wedkantoren ontstaan. De krantenverkoper op de hoek verdient zijn brood echt niet meer met de dagbladen maar met de inkomsten uit (illegale) weddenschappen. En laten we het even niet hebben over de online aanbieders.
De instanties zien dat het aantal gokverslavingen (mede hierdoor) toeneemt. En daar maken ze zich zorgen voor. Vooral omdat te pas en te onpas reclame gemaakt wordt voor het plaatsen van weddenschappen op sport. En die reclame wordt gemaakt door de goksyndicaten, of de gokchinezen zoals ze nu genoemd worden. Dus het probleem van de gokchinees is verschoven maar nog niet voorbij.
geplaatst in 
