Wie bepaalt of jij bekwaam (genoeg) bent voor het casino?

Buiten dat ik de titel dit keer erg slecht gekozen vind – want het zijn niet de regels van het Holland Casino maar van de Kansspelautoriteit en dit komt in het artikel ook naar voren – vind ik er iets van dat de media op deze manier omgaan met dit soort verhalen. Ik vind het namelijk behoorlijk hypocriet. There, I've said it. Waarom? Dat leg ik zo uit.

Ik wil namelijk ook nog benoemen dat de regel me in het online casino een stuk minder goed uit te voeren lijkt. Kortom, tijd om eens te bekijken wie bepaalt of iemand bekwaam is om het casino te bezoeken, en of het niet tijd wordt voor een (gedeeltelijke) herziening van deze regel.

Bescherming van de kwetsbare bezoeker, gast of speler

Het doel van deze regel mag duidelijk zijn: deze is bedoeld om een kwetsbare gast of speler te beschermen. De regel geldt voor zowel landbases casino's als online casino's, en beperkt zich niet tot mensen met een lager IQ.

Jongeren (jonger dan 18) mogen sowieso niet gokken of het casino bezoeken. Sinds de invoering van CRUKS kun je niet meer anoniem gokken in Nederland, en waar je voorheen wellicht in een speelhal nog wel eens door kon lopen, zou dat tegenwoordig echt niet meer moeten kunnen. Online aanmelden lukt als minderjarige ook niet, dus een jongere kan in Nederland legaal niet spelen.

Een andere kwetsbare groep is de jongvolwassene van 18 tot en met 23 jaar. Volwassen, maar ook gevoeliger voor problemen dan iemand die wat ouder is. Deze jongvolwassen mogen wel spelen, maar mogen niet deelnemen aan acties en promoties, ook mag reclame niet op deze groep gericht zijn.

Dan is er nog een groep kwetsbare spelers die minder eenduidig vast te stellen is. Het gaat dan om mensen:

met een laag sociaaleconomische status;
die laaggeletterd zijn;
met een beperkte kennis van de Nederlandse taal;
op hoge leeftijd en/of
met een verstandelijke beperking.

Niet elke laaggeletterde is een potentiële probleemspeler en er zijn in Nederland veel hoogopgeleide expats die geen woord Nederlands spreken maar echt niet in de groep kwetsbare spelers vallen. En zo kunnen we voor elke groep vast uitzonderingen benoemen.

De aanbieder van kansspelen, dus het landbases casino, het online casino, de bookmaker maar ook de online bingoroom, moet zijn best doen om deze groepen te beschermen. Holland Casino kiest er duidelijk voor om iemand waarvan zij ernstige vermoedens hebben dat die binnen één of meerdere van deze categorieën valt, niet toe te laten in het casino.

De twee zijden van een medaille

Ik noemde in de inleiding de media hypocriet. Waarom? Laat ik het uitleggen.

Zoals je hierboven kunt zien, is vastgelegd – door de Kansspelautoriteit – dat aanbieders een zorgplicht hebben en daarbij extra voorzichtig moeten zijn bij kwetsbare groepen.

Wanneer het Holland Casino een gast op basis van deze regel weigert, om hem of haar tegen zichzelf in bescherming te nemen, dan wil de krant hier graag schande van spreken. Zij geven de ouders (in de laatste twee gevallen) een podium om te zeggen hoe belachelijk het is dat hun zoon niet binnen mag.

In het eerste verhaal gaat het om een jongen met het downsyndroom die naar een optreden van Jeroen van den Boom wilde in het Holland Casino Breda. Daar werd hij geweigerd. Als je bovenstaande regels leest, is het duidelijk waarom. We mogen namelijk stellen dat het syndroom van Down gepaard gaat met een verstandelijke beperking.

Het argument dat er gewerkt kan worden met polsbandjes bij zo'n avond, daarvan snap ik dat Holland Casino dat niet kan handhaven. Dan moet je in elke hoek een medewerker neerzetten die toezicht houdt. En onder begeleiding of niet, het casino kan zich niet veroorloven dat er toch gegokt wordt en daarmee in de problemen komt.

Het tweede, meest recente verhaal gaat over een jongen die met zijn familie naar Holland Casino Venlo ging, maar daar aan de deur geweigerd werd. Tom, 18 jaar, heeft een lager IQ en zijn vader erkent dat hij een beperking heeft. Maar ze wilden hem onder begeleiding en met een Try-Out pakket kennis laten maken met het casino. Dat plan gaat niet door als na een gesprek de mededeling volgt dat Tom niet naar binnen mag.

De vader van Tom mag in de krant spreken van discriminatie. Maar… zijn het niet dezelfde kranten die al bijna anderhalf jaar moord en brand schreeuwen over de gevaren van gokken? Die roepen dat aanbieders te weinig doen om kwetsbare spelers (zoals jongeren) te beschermen? Of in ieder geval een podium geven aan degenen die dit dag in dag uit lopen te verkondingen? Volgens mij wel.

Kortom, dat vind ik hypocriet. Pick a side: of je vindt het goed dat de regels scherp nageleefd worden en potentiële kwetsbare jongeren (ze waren beiden jonger dan 24) met een extra rugzakje, wat ze nog kwetsbaarder maakt, het casino niet in mogen – of je vindt het allemaal zwaar overtrokken.

Ik weet dat er vrijheid van pers is enzo, en dat het journaille in principe onpartijdig is. Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat ze vooral schrijven over de ophef en dan ook discriminatie in de titel als clickbait gebruiken. En er klinkt vaak toch een mening in door, dus zo onpartijdig lijkt het allemaal niet. Geen fraai staaltje journalistiek, maar dat is mijn (bescheiden) mening.

Waren de personen in deze gevallen kwetsbaar of onbekwaam?

In het eerste geval hierboven zal iedereen zeggen dat iemand met het syndroom van Down niet goed kan inschatten wat de gevaren van gokken zijn, en dat deze dus niet een weloverwogen eigen beslissing daarover kan maken. Iemand met het Downsyndroom is dan in principe vrijwel altijd handelingsonbekwaam.

In mijn ogen is er niet meer nodig om te bepalen dat – hoe vervelend het misschien op dat moment ook is – zo iemand niet in een casino thuishoort. Onder begeleiding of niet.

In het tweede geval is het iets lastiger. Tom heeft een laag IQ en werkt binnen het sociaal domein. Maar op het eerste gezicht zie je een normale jongen op de foto staan. Uit het artikel valt ook niet te halen of hij als handelingsonbekwaam is aangemerkt. Toch was het moment aan de balie in Holland Casino Venlo voldoende voor de medewerker om te bepalen dat hij niet zomaar doorgelaten kon worden.

In het opvolgende gesprek wordt bepaald dat Tom's beperking reden is om hem niet binnen te laten. Vader zegt dat hij naar buiten moest om in zijn boosheid niets te zeggen waar hij later spijt van zou krijgen. Volgens hem deugt de regel niet.

Ik vraag me dan af: stel dat hij een Favorites Card zou krijgen en naar binnen zou mogen, en later op een ander moment alleen naar het casino zou gaan en zijn loon zou vergokken, zou vader het dan nog een slechte regel vinden? Of verwacht hij van Holland Casino dat zij gaan bijhouden of Tom onder begeleiding komt, en zo ja, wie zijn begeleiding is? En of de begeleider te goeder trouw is?

Naast dat ik de krant hypocriet vind in de verslaggeving, vind ik het van de vader best kortzichtig zo zijn verhaal te doen. Het past wel in deze tijd, waarin we van mening zijn op alles recht te hebben en vinden dat bedrijven zich naar onze grillen moeten schikken en in alles moeten faciliteren zoals wij het willen.

Hoe bepaal je of iemand bekwaam is om te spelen?

Ik moet zeggen, ik neem in beide gevallen mijn petje af voor de medewerkers. Je zult zo'n gezin voor je hebben staan, die denken dat het een goed plan is om een kwetsbare jongere mee naar het casino te nemen en dan verwachten dat jij ze zonder slag of stoot doorlaat. Waarna je, als je dat niet doet, verantwoordelijk wordt gehouden voor de teleurstelling, en zelfs wordt beschuldigd van discriminatie.

Ga er maar aan staan als casinomedewerker: bepalen of iemand bekwaam is om naar binnen te mogen. Niet alleen als het gaat om een verstandelijke beperking, maar ook of iemand misschien oud en daarmee (licht) seniel of dementerend is. Hoe bepaal je of iemand die geen Nederlands spreekt al dan niet kwetsbaar is en dus wel of niet naar binnen mag?

Daar komen skills bij kijken. Van de gastheer of -vrouw die bij de balie staat, want die moet op basis van een eerste indruk al bepalen of iemand zo door mag, of dat er een gesprek moet plaatsvinden. Maar ook van degene die het gesprek moet voeren. Het moet natuurlijk ook allemaal nog op een respectvolle manier gebeuren, waarna er eventueel ook het slechte nieuws gedeeld moet worden dat iemand niet naar binnen mag.

Hoe bepaal je dat? Daar worden de medewerkers natuurlijk op getraind. Toch is het lastige materie, vooral wanneer er sprake is van een situatie zoals met Tom, waarbij zijn ‘beperking' niet zichtbaar is. Ga er maar aanstaan!

En ja, ik begrijp dat de ouders al het hele leven van hun kind tegen muren aanlopen. Hoewel veel dingen goed geregeld zijn in Nederland, zie ik in mijn omgeving ook dat je als ouder veel zelf moet doen en uitzoeken. Maar juist daarom zou ik verwachten dat je als ouder van tevoren even uitzoekt of het plan dat je in je hoofd hebt, geen praktische problemen oplevert.

Hoe zit dit in het online casino?

Goed, genoeg gezegd over de media, de ouders en ook de landbased casino's in deze situaties. Het is lastige materie, en roepen dat de regels aangepast moeten worden, of uitzonderingen mogelijk moeten zijn, is wel gemakkelijk. Hoe meer uitzonderingen, hoe lastiger handhaven is, en hoe groter het grijze gebied wordt.

Hoe zit het eigenlijk bij online casino's? Daar zie of spreek je in principe niemand als je je aanmeldt, en ook niet voordat je je eerste storting kunt doen en kunt spelen. Kun je met een verstandelijke beperking een account aanmaken, vraag ik me af.

Dat ligt geheel aan de situatie. En die heeft er alles mee te maken of je als speler als handelingsonbekwaam staat aangemerkt, of niet. Of beter, of je onder bewind of curatele staat, of niet.

Bij bewindvoering mag je niet zelfstandig financiële beslissingen nemen, maar mag je verder wel autonoom beslissingen nemen. Sta je onder curatele, dan ben je officieel handelingsonbekwaam en mag je geen enkele rechtshandeling meer verrichten. Het onder bewind en onder curatele stellen van een persoon gebeurt door de rechter en wordt vastgelegd in een database.

Bedrijven, waaronder online casino's, kunnen koppelen met deze database zodat ze kunnen checken of iemand al dan niet onder bewind of curatele staat. Iemand die onder curatele staat en dus handelingsonbekwaam is, mag sowieso geen account openen. Hoe dat zit met iemand die onder bewind staat, kan ik niet zwart op wit vinden, maar het lijkt me verstandig als ook in dit geval een account openen niet mogelijk is.

In het geval dat iemand een verstandelijke beperking heeft, zullen de ouders in de meeste gevallen – wanneer hun kind 18 wordt – zorgen dat hij of zij onder bewind of onder curatele wordt gesteld. Maar ik kan me voorstellen dat dit niet altijd gebeurt. Een online casino kan dan logischerwijs niet zomaar weten of de speler wellicht kwetsbaar is. In contactmomenten zou het duidelijk kunnen worden, maar hoe bepaal je het dan? Een lastig gegeven.

Toch wil ik hier, net als in de verhalen bij het Holland Casino hierboven, de verantwoordelijkheid wel bij de ouders/opvoeders/verzorgers neerleggen. Het is te gemakkelijk om er maar vanuit te gaan dat er niets gebeurt als je geen curatele of bewindvoering regelt. En dan is het ook gemakkelijk om de schuld bij de dienstverleners, in dit geval de kansspelaanbieders, neer te leggen.

Kortom, het is lastige maar noodzakelijke materie om te zorgen dat we deze kwetsbare groep beschermen. En dat kan alleen met hulp en begrip van de omgeving van deze mensen. Zij zullen nooit volledig de gevaren kunnen overzien. Ook niet als ze begeleid worden.