Ik zit met enige verbazing de verhalen te lezen. Verhalen over professionals die in de zomervakantie in Zeeland gaan werken om de lokale bevolking te helpen. Het leest bijna als een soort liefdadigheid, waarbij jongeren een sabbatical nemen om ergens in een derdewereldland in een weeshuis te gaan helpen ofzo. Niets is minder waar, het gaat hier om huisartsen en politieagenten die in ruil voor hun hulp meteen een mooie vakantie aangeboden krijgen. Hoe dat zit? En of dat iets voor jou is? Lees dan snel even verder.
Zomer in Zeeland was in 1971 een bescheiden hitje van het duo Saskia en Serge. In 2018 werd onder deze naam een televisieserie uitgebracht met Daniël Boissevain als jonge weduwe die het een goed plan vindt om naar Zeeland te vertrekken met zijn twee pubers. De kritiek op de serie was overigens dat die vrijwel geheel in Zeeland speelt maar bijna helemaal buiten Zeeland is opgenomen. Of er een tweede seizoen komt is vooralsnog niet bekend.
Maar, Zomer in Zeeland. Het bekt lekker. Het allitereert noemen ze dat in literaire kringen. Maar het roept, bij mij in ieder geval, beelden op van lange, zonnige dagen in dé kustprovincie van ons land. Denk Renesse, Concert at Sea, en uitgestorven dorpjes als de zomeravonden verdwenen zijn.
Het eiland Schouwen-Duiveland, waar onder andere Brouwershaven (de thuishaven van Concert at Sea), Zierikzee en Renesse liggen, heeft 34.000 inwoners. Dat is net zoveel als een gemiddeld dorp als Lochem, Tynaarlo of Edam-Volendam. In de zomer trekt het eiland echter zo'n 150.000 tot 200.000 toeristen. Veelal Duitsers en Nederlanders, en natuurlijk Belgen. Maar in het hoogseizoen is op enig gegeven moment dus een verdubbeling van inwoners niet uitgesloten.
En dus is er in Zeeland, vooral in de zomerperiode, een tekort aan professionals. Want waar het in de rest van het land rustiger wordt in de zomerperiode vanwege alle mensen die op vakantie gaan, neemt de drukte in Zeeland juist toe. En dat terwijl de beroepsbevolking van Zeeland (in ieder geval deels) graag ook zelf in de zomer vakantie neemt. Ik snap wel dat er een tekort ontstaat.
We hebben het dan vooral over de professionals in de dienstverlening, zoals huisartsen en politieagenten. Huisartsen zijn er in het hele land al te kort, en het tekort is in de Randstad veruit het grootst. Maar ook in Zeeland wordt het steeds nijpender, en dat wordt er in de zomer niet beter op. Qua politie is het buiten het seizoen in Zeeland prima geregeld, maar het nationale korps houdt geen rekening met de zomerperiode in de verdeling van de arbeidskrachten. Zie maar eens hetzelfde gedaan te krijgen met hetzelfde aantal professionals, als de stranden volstromen.
Om dit probleem op te lossen, zijn een aantal Zeeuwen met een creatieve oplossing gekomen. Het briljante plan is om professionals uit de rest van het land naar Zeeland te lokken voor een gratis vakantie. In die vakantie wordt dan wel van ze verwacht dat ze wat werk verrichten, maar niet dusdanig dat ze géén vakantie hebben. Natuurlijk mag het gezin, of partner, mee op vakantie.
De Zeeuwse Huisartsen Coöperatie bedacht zo de ‘vakantiedokter'. Er is sowieso een tekort aan huisartsen in Zeeland. Alle praktijken zitten vol en potentiële patiënten komen op een wachtlijst. En dan is een groot deel van de Zeeuwse huisartsen al op leeftijd, 30% is ouder dan 60 en in de komende 5 jaar gaan 58 huisartsen in Zeeland met pensioen. Van de jonge artsen die er al zijn, willen met name de vrouwen parttime werken, wat het probleem voor de komende jaren alleen maar groter maakt. Tel daarbij op dat de huisartsen ook graag in de zomer op vakantie gaan, en de stroom toeristen die met al hun bekende vakantiekwaaltjes ook ergens terecht willen kunnen, en je snapt dat het probleem best groot is.
En dus zet de Coöperatie allerlei dingen in om huisartsen over te halen in Zeeland te komen werken. Blijkbaar is er namelijk ook nog een imagoprobleem waardoor veel huisartsen voor andere plaatsen kiezen. Dus ze willen laten zien hoe mooi, veelzijdig, natuurlijk en cultureel Zeeland is en zetten middelen in van overnachtingen, welness arrangementen, afspraken in strandtenten, het bos of de duinen, kaartjes voor Film at Sea en wat al niet meer om de provincie te promoten.
En nu dus de ‘vakantiedokter': een huisarts ergens anders uit Nederland mag, met gezin, de zomer, of een deel daarvan, doorbrengen in een luxe villa, van alle gemakken voorzien. Dichtbij zee, genoeg te beleven. Als tegenprestatie werkt de huisarts dan een paar dagen in de week, en die uren worden gewoon vergoed, op de huisartsenpost. Het spreekuur begint om 10.00u tot ergens in de middag. Na 14.00u neemt de drukte al enorm af, en de meeste kwaaltjes zijn bekend: blaasontsteking, wondjes, luchtweginfecties. Soms is het ernstiger en moet de patiënt naar het ziekenhuis, maar de huisarts ziet het geheel toch echt als vakantie.
De Coöperatie hoefde weinig te doen om de huisartsen te werven, na een oproep op Facebook meldden zich 50 artsen aan, 9 van hen konden in de zomer van 2019 aan de slag. Één heeft al aangegeven naar Zeeland te willen verhuizen en zich hier te vestigen, één wil graag diensten in het weekend blijven doen, en anderen zien ook voordelen van het wonen en werken in Zeeland. Het doel om het imago van Zeeland op te poetsen onder huisartsen lijkt in ieder geval te werken!
Op Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee hadden de burgemeesters eenzelfde plan bedacht voor het tekort aan politieagenten in de zomer. In ruil voor vier diensten, mag een politieagent uit het land een week met zijn gezin in een vakantiehuisje in Zeeland verblijven. Zo haalden de Zeeuwen voor de zomer van 2019 maar liefst 33 politieagenten binnen die als vrijwilliger aan de slag gaan.
Zij zien vooral een tekort in de zomer, omdat ze geen extra capaciteit krijgen om alle toeristen te ondersteunen. Ook het aantal evenementen zoals Concert at Sea zorgen ervoor dat extra politie nodig is, die er niet is. De organisatie van de evenementen is verantwoordelijk voor wat er op het terrein gebeurt, maar extra politie-inzet eromheen is onontkoombaar.
Helemaal nieuw is het concept van de vakantie-agent trouwens niet. Sinds 24 jaar assisteren Duitse agenten in Renesse. In eigen uniform en eigen wagens. Omgekeerd helpen de Zeeuwse agenten dan bij de kerstmarkt in Krefeld.
Toch vinden de burgemeesters, die zo'n €20.000 aan de huur van vakantiehuisjes voor de 33 vrijwilligers, dat dit eigenlijk niet hun probleem zou mogen zijn. De nationale politie zou dit op moeten lossen, maar zolang dat niet gebeurt zorgen zij dus op hun eigen creatieve manier voor extra ondersteuning en veiligheid. En voor de vrijwilligers betekent het een kijkje in de keuken bij de Zeeuwse collega's. Dat het er hier anders aan toe gaat, merken ze al snel. Zo laten Duitse toeristen hun auto, bij een ongeval, midden op de weg staan tot de politie is geweest. Ook kun je hier te maken krijgen met gevaarlijke situaties in zee, vermissingen, maar ook baldadigheid van (dronken) toeristen.
Op dezelfde manier als de politie extra mankrachten heeft geregeld, heeft het Witte Kruis extra ambulanceverpleegkundigen naar Zeeland gelokt voor de maanden juli, augustus en september. Zodra de actie in mei live ging, stroomden de aanmeldingen binnen. Een week gratis vakantie met je gezin in een vakantiehuis in Zeeland, in ruil voor 4 betaalde diensten op de ambulance. Je krijgt dus naast het gratis verblijf, gewoon betaald. Natuurlijk, die vier diensten zorgen dat jij geen echte vakantie hebt, al hou je nog 3 dagen over om écht van Zeeland te genieten. Maar je bent wel met je gezin er een week tussenuit.
Ga je Googelen, dan lees je overal dat het personeelstekort, op vele vlakken, in Zeeland enorm is. Het lijkt wel of niemand in de regio wil werken. Maar, we willen er blijkbaar wél massaal op vakantie, of een weekendje weg, en profiteren van het feit dat de Duitsers de kustprovincie ook weet te vinden. Waarom haken we dan massaal af om er fulltime te gaan wonen en werken?
En toch: het wonen is in Zeeland goedkoper dan in de meeste andere delen van het land. Hier koop je nog een huis voor een ‘normale' prijs. Ook woon je hier rustig en landelijk, met de zee om de hoek.
Maar niet alleen huisartsen en politieagenten komen ze tekort in het Zeeuwse, ook horecapersoneel, schoonmakers, zorg-, technisch en ICT-personeel is lastig te vinden, zo blijkt. En dat niet alleen in de zomermaanden, al geldt voor horeca en schoonmaak natuurlijk dat ook dan de piek van werkzaamheden ligt. Dus er wordt hard gewerkt aan werven van personeel, ook buiten Zeeland. Het Aanvalsplan is er. Maar moet er niet gewoon op een ludieke manier gekeken worden naar kansen? Horecapersoneel kan ook prima bestaan uit oudere scholieren en studenten, die in de zomer vakantie hebben en een vakantiebaan zouden willen. Doe het zoals ze in Lorrett, Salou etc doen: zet de jeugd samen in een dik huis, geef ze kost en inwoning en een leuk salaris, en wie weet komen ze wel voor je werken.
Maar ja, ook dat is weer een tijdelijke oplossing, en voor één beroepsgroep. Er moet iets gaan gebeuren voordat onze favoriete vakantieprovincie van het land straks een spooklandschap wordt… Wat zou jou overhalen om in Zeeland te gaan werken?