Wordt het rookbeleid de inzet van een concurrentiestrijd?

Casino's, zowel Holland Casino als de speelhallen, hebben dus ook zonder uitzondering rookruimtes gemaakt. Van de welbekende ‘vissenkommen' tot complete speelruimtes, soms qua oppervlakte nagenoeg gelijk aan de niet-rokersruimte. Inclusief afzuiging en aanvoer van frisse lucht, een investering van heb ik jou daar. En van die investering kon nu dus ook ineens minder lang gebruik gemaakt worden.

Door de coronacrisis, en daarmee de sluiting van de gehele horeca inclusief casino's medio maart 2020, werd de aandacht afgeleid van het rookbeleid. Holland Casino begon eerder dit jaar al met het verbouwen van de vestigingen: het verwijderen van de huidige rookruimtes en het ontwikkelen van buitenruimtes waar gerookt kan worden. Tijdens de sluiting van ruim 3 maanden zetten ze dit door, waardoor je, als je nu bij het Holland Casino komt, in een rookvrij casino komt. Alsof het nooit anders is geweest, lijkt het soms wel.

Maar is dat wel zo? En hoe gaat dat bij de speelhallen?

Apart Rookgedeelte Speelautomaten HC West — Ook in Holland Casino Amsterdam-West is de bekende rookruimte opgeruimd

Holland Casino: het braafste jongetje van de klas

Natuurlijk is Holland Casino het braafste jongetje van de klas. Het is nog steeds een bedrijf met als enige aandeelhouder de staat. Het zou erg vreemd zijn als zij zouden zeggen: allemaal leuk en aardig, maar wij zijn het hier niet mee eens dus wij houden gewoon rookruimtes.

En dus maakten ze van de grote rookruimtes met automaten normale casinovloer, haalden de rookcabines weg en maakten in de vestigingen een mogelijkheid om naar buiten te gaan om te roken, zonder dat je daarvoor langs de ingang/uitgang hoeft. In Eindhoven zag ik een grote banner staan bij de voormalige rookruimte om aan te geven dat deze niet meer als zodanig in gebruik is, en zijn een deel van de glazen wanden verwijderd.

Op het forum lezen we dat het in andere vestigingen wat minder duidelijk is aangegeven en dat er soms alleen nog flyers hangen met de mededeling. Dat het aanpassen van het rookbeleid midden in de coronacrisis viel, en daarmee dus pas effectief werd op het moment dat de vestigingen hun deuren weer mochten openen, lijkt vooral voor het Holland Casino een voordeel te zijn geweest (al is dat dan ook een van de weinige echte voordelen…).

IMG 9407 E1569594307511 — In Las Vegas mag je in vrijwel elk casino overal roken. Zo tref je veel asbakken aan bij speelkasten, zoals hier bij de Jurassic Park kasten in het Palms

Hoe gaan de speelhallen met het rookbeleid om?

Goed, Holland Casino heeft het dus op orde. Daar staan we eerlijk gezegd ook niet van te kijken. Maar hoe zit het bij de automatencasino's, groot en klein? De enkelingen en de grote organisaties?

Vanaf het moment dat de uitspraak vorig jaar gedaan werd, gingen er al meteen een aantal in het verweer dat zij geen horeca zijn. Een discussie die we ook terug zagen komen bij de coronacrisis: een enkeling bleef ook na zondag 15 maart 18.00u open omdat ze van mening waren dat ook deze maatregel niet voor hen opging. Uiteindelijk sloot iedereen vrij snel toch de deuren.

Voor het rookbeleid lijkt eenzelfde tweesplitsing te zijn ontstaan. Er is een grote groep die, net als het Holland Casino, hun rookruimtes bij de gewone casinovloer trekken en rokers naar buiten sturen voor hun nicotineshot. Maar wat onze verbazing schetst is dat er ook een groep speelhallen is, waar nog ‘gewoon' binnen mag worden gerookt. Dit lezen we vooral op het forum, bij de ervaringen van onze community nu de casino's sinds een dikke week weer open zijn.

In de meeste gevallen lijkt dit wel nog enkel in cabines, die we ook wel eens vissenkommen noemen, te zijn. Dus even snel een sigaretje terwijl je niet kunt spelen, en weer door. Maar we lezen zelfs ervaringen dat de grote rookruimtes ontdaan zijn van deuren en/of glazen puien en dat er dan nu alsnog gewoon gerookt wordt. Of dat beleid is, of dat het gedoogd wordt, dat weten we natuurlijk niet, maar dat dit jaren terug in de tijd gaat is wel duidelijk. Want ondanks de afzuiging zit je dus als niet-roker in de rook van een ander, het lijkt wel Vegas!

Zijn casino's nu wel horeca, of niet?

Als er gevraagd wordt aan de speelhallen waar ze roken nog binnen toestaan (vooral in rookcabines), hoe dat zit, dan luidt het antwoord steevast:

“Wij als speelhal vallen niet onder horeca. Wij verstrekken op verzoek wel drankjes en een versnapering maar dit is gratis, daarom zijn wij geen horeca en geldt dit rookbeleid dus niet voor ons.”

Een pittig statement durven we wel te zeggen. En één die door het personeel in verschillende speelhallen, steeds in iets andere bewoording, herhaald wordt als er gevraagd wordt waarom er binnen gerookt mag worden. Het lijkt zo'n riedeltje dat door een hoofdkantoor bedacht wordt en van buiten geleerd wordt om er maar vanaf te zijn.

De grote vraag is natuurlijk: hebben ze gelijk? Is een speelhal nu horeca of niet? Over Holland Casino kunnen we kort en bondig zijn: hier is zeker sprake van horeca. Je koopt hier je hapje en drankje en er is zelfs een restaurant aanwezig, en dit alles ligt op of aan de casinovloer(en). Dit valt niet los te koppelen. Ze lijken dit zelf ook zo te zien. Maar ja, die speelhallen. Je betaalt inderdaad niet voor je hapje en drankje. Het is een gratis service naast het amusement van het spelen. Hoe zit dat dan?

Wat ís horeca?

Horeca is een afkorting voor Hotel, Restaurant en Café. Zo staat het ook in de Van Dale. Een oude term dus, die inmiddels wel wat meer lijkt te omvatten. Kijken we naar de huidige uitleg van de term, dan komen we al snel bij Wikipedia:

“De horeca is de bedrijfstak die alle eet- en drinkgelegenheden en logiesverstrekkende bedrijven omvat.”

Kijken we verder, dan blijkt dat horeca in Nederland in 5, soms 6, takken is opgedeeld:

Horeca 1: fastservice zoals snackbars, cafetaria's, broodjeszaken, ijssalons maar ook sportkantines en afhaalbalies bij een tankstation, etc.;
Horeca 2: o.a. nachtclubs, zalenverhuur, discotheken en sociëteiten;
Horeca 3: bars, cafés en eetcafés;
Horeca 4: koffiebars, lunchrooms, restaurants, ijssalons (waar je kunt zitten);
Horeca 5: hotels.

Onder Horeca 6 valt de zelfstandige horeca bij culturele instelling, waarbij de horeca niet losgekoppeld kan worden van de andere activiteiten. Overigens kan het per gemeentelijke verordening of bestemmingsplan afwijken wat waar onder valt, om het gemakkelijk te maken.

Maar, de oplettende lezer heeft al wel gezien dat casino's, speelhallen of ander amusement dat hierop lijkt, niet expliciet vernoemd worden. Dus hier worden we nog niet direct veel wijzer van.

Een café of snackbar waar gokkasten staan, dat is duidelijk horeca. De hoofdfunctie is dan namelijk horeca, en de gokkasten zijn daar slechts een klein onderdeel van. Maar hoe zit het andersom: als het eten en drinken, onbetaald, ondergeschikt is aan de hoofdfunctie van het amusement en de kansspelen?

Exploitatie van amusements- en speelautomaten

De volgende stap is kijken hoe de indeling van casino's er bij de Kamer van Koophandel uitziet. Een casino valt, net als de amusementshallen van o.a. Gamestate, onder de SBI code 92005: Exploitatie van amusements- en speelautomaten. SBI staat voor Standaard Bedrijfsindeling.

De hoofdindeling van SBI 92005 is R: Cultuur, Sport en Recreatie. Hieronder vallen ook kunst, podiumkunst (toneel, muziek etc), musea, bibliotheken, kinderboerderijen, alle sportclubs, etc. Wat hier niet onder valt is horeca.

Alle (andere) horeca valt namelijk onder de hoofdindeling I: Logies-, maaltijd- en drankverstrekking. En hier vinden we inderdaad hotels, jeugdherbergen, cafés, restaurants, cafetaria's, vakantieparken etc.

Kort door de bocht gezegd, vanuit het KvK lijkt het erop dat casino's geen horeca zijn. Het enige wat we dan nog kunnen bedenken is dat dit onder het nogal vage begrip Horeca 6 geschaard wordt. In een document van de Gemeente Amsterdam wordt dit kortweg culturele horeca genoemd:

“De uitoefening van horeca-activiteiten in een gebouw dat primair voor culturele of museale activiteiten wordt gebruikt (culturele horeca).”

En laat de casino's nu wat betreft de KvK onder de noemer Cultuur, Sport en Recreatie vallen… Dus, een casino is een culturele instelling met horeca-activiteiten en valt zo onder de noemer Horeca 6, zou je kunnen beredeneren.

Man 2181478 1280 — Roken en alcohol, roken en gokken, ze gaan allemaal hand in hand. Toch wordt roken steeds meer aan banden gelegd, zeker in de horeca. Maar is een casino nu horeca of niet?

Casino's tijdens de coronacrisis: wel of geen horeca?

Tijdens de persconferentie van 15 maart, toen premier Rutte aangaf dat de horeca binnen anderhalf uur de deuren moest sluiten, werden de casino's gelijk gesteld aan de horeca. Wellicht komt dat mede omdat Holland Casino zelf, uit eigen beweging, enkele dagen eerder al de deuren dicht deed. Zoals hierboven al aangehaald, waren niet alle speelhallen het hier mee eens, maar uiteindelijk duurde het niet heel lang voordat alle casino's gesloten waren.

Toen er sprake werd van een roadmap, met wanneer welke branche weer open zou mogen mits alles naar verwachting bleef gaan, mocht de horeca vanaf 1 juni weer open, terwijl de casino's gesloten moesten blijven tot 1 september. Daarmee werden de casino's gelijk gesteld aan o.a. sportscholen, sauna's en sekswerkers.

En inderdaad, de cafés, restaurants en andere horeca mocht op 1 juni weer openen, mits ze zich aan de regels hielden. Nachtclubs en discotheken werden wél tot nader order verboden de deuren te openen. Uiteindelijk mochten zowel de sportscholen als de casino's in ieder geval weer op 1 juli open, terwijl de eerder genoemde nachtclubs en discotheken de deuren alsnog gesloten moeten houden.

Wat is de gedachte hierachter? Vallen casino's dan toch niet onder horeca? Of kregen ze binnen de horeca een uitzonderingspositie zoals de discotheken en nachtclubs deze ook krijgen? Helemaal duidelijk wordt het niet.

Oneerlijke concurrentie door rookbeleid

En als ik mag gokken, dan denk ik dat enkele speelhallen juist deze onduidelijkheid nu aangrijpen om zich onder het rookbeleid uit proberen te wurmen. En dat valt ergens wel te begrijpen, want wie bepaalt nu uiteindelijk of ze horeca zijn of niet? Niemand lijkt er écht zijn vingers aan te willen branden. Wij ook niet!

En dus blijft het bij enkele speelhallen dus mogelijk om binnen te roken, al dan niet in een rookcabine. Mocht de Voedsel- en Warenautoriteit komen controleren, dan zullen de uitbaters het vast voor de rechter laten komen. En dat terwijl ze het roken binnen gewoon zullen blijven faciliteren.

Iedereen weet dat een gerechtelijke procedure, vooral als je in hoger beroep gaat, best lang kan duren. Zo kunnen ze het wellicht met enig gemak uitzingen tot 1 juli 2022, wanneer het algehele rookverbod ingaat. Hebben ze er toch even twee jaar bij gesprokkeld. En al moeten ze over een jaar van de rechter het roken binnen opheffen, dan nog hebben ze er een jaar extra bij gepakt.

Dit laatste leidt natuurlijk tot oneerlijke concurrentie. Roken en gokken zijn vaak nauw met elkaar verbonden, er wordt misschien wel nergens zoveel gerookt als in de casino's. Vooral de verstokte gokkers die daarbij behoorlijk wat wegpaffen zullen, als ze voor de keuze staan, gemakkelijker kiezen voor een speelhal waar ze nog wel binnen kunnen roken.

Daarmee benadelen de speelhallen die roken nog steeds faciliteren dus de Holland Casino's (waarmee ze toch al op gespannen voet staan meestal) maar ook hun concullega's van andere speelhallen. En na de 3,5 maand sluiting in verband met corona, alle maatregelen die rondom de heropening genomen moeten worden, is elke euro er één, zullen veel uitbaters denken. Dus elke speler die je van de concullega afpakt, levert weer omzet op. En daar lijkt het nu toch vooral allemaal om te doen te zijn…

Het rookbeleid is dus de inzet van de strijd om de gokker en de keiharde euro's. Hoe eerlijk of oneerlijk je dat ook vindt.

Dinsdag 14 juli verschijnt het vervolg op dit artikel. Met nog meer inzichten rondom het rookbeleid. Een must-read!