'Foutje' in de wet KoA zou matchfixing in de hand werken

MATCHFIXING EN DE WWFT

Bij het aanvragen van een vergunning moet een partij aan kunnen tonen dat zij een gedegen beleid voeren om witwassen van geld via hun kanalen te voorkomen. Dit valt onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. Een hele mond vol en daarom wordt dit afgekort als Wwft. Het doel van deze wet, die niet alleen geldt voor aanbieders van (online) kansspelen maar voor elke sector waar veel geld in omgaat is:

De Wwft heeft als doel het voorkomen van het gebruik van het financiële stelsel voor
witwassen en terrorismefinanciering. Het voorkomen van witwassen is van groot
maatschappelijk belang voor een effectieve bestrijding van ernstige vormen van
criminaliteit. Het versluieren of verhullen van de herkomst van crimineel verdiend
geld stelt personen in staat om uit de handen van onder meer overheidsinstanties
te blijven en bovendien te profiteren van het crimineel verdiende geld.

Bron: Leidraad Wwft Kansspelautoriteit

Pexels Cottonbro 5911935 — Matchfixing wordt behandeld als onderdeel van witwassen

De leidraad legt verder uit wat de Ksa verwacht van aanbieders van kansspelen, zoals vastleggen, beoordelen en actueel houden van risico's die samenhangen met witwassen. Maar ook het beheersen en monitoren van die risico's is onderdeel van de aanpak.

Voor zakelijke relaties moet altijd onderzoek worden uitgevoerd, voor particuliere klanten geldt dat er indicatoren zijn die kunnen leiden tot een onderzoek. Identificatie en verificatie van personen is daarom verplicht. Ook het melden van ‘verdachte transacties' is onderdeel van het beleid.

Matchfixing valt voor de Ksa onder dezelfde leidraad. Dit omdat matchfixing vaak wordt gebruikt door criminelen, om of veel geld te verdienen, maar ook niet zelden om geld wit te wassen. Wanneer een sportsbet een zekerheid is doordat een sporter de wedstrijd manipuleert, is dat een uitgelezen manier om illegaal geld wit te wassen en daarnaast ook nog even wat extra geld te verdienen.

Het verhaal van Clasie legt het probleem voor online aanbieders bloot

De verhalen die we de laatste tijd weer horen, zoals dat van Clasie of de Nederlandse darters, staan niet op zichzelf. Het blijkt ook vrij lastig om het tegen te gaan en de opkomst van online sportsbetting maakt dat niet gemakkelijker. Het is nu kinderlijk eenvoudig om bij een buitenlandse bookmaker een weddenschap te plaatsen, ook al is dat officieel nog niet toegestaan voor Nederlanders op dit moment.

Clasie kon zich dan ook eenvoudig aanmelden bij Bwin. Hij mag namelijk best inzetten op een wedstrijd uit een buitenlandse competitie. Waarom hij dan inzette op de Nederlandse competitie? Dat deed hij niet zelf, zegt hij in een verklaring. Hij leende zijn account uit aan een buurjongen, wiens account geblokkeerd was.

Dat is niet heel slim, sterker nog, bij veel online casino's en bookmakers is het verboden om namens anderen te gokken, of iemand anders toegang tot jouw account te verstrekken. Dat heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat men controle moet kunnen houden over wie er speelt, wat diegene doet en of dat allemaal wel volgens de wet is.

Want er mogen geen jongeren, onder de 18, spelen. Ook moet er, zoals we hierboven al zagen, gecontroleerd worden of er geen sprake is van witwassen of andere criminele activiteiten. Bovendien moet een online aanbieder aan preventie voor gokverslaving doen. Maar dat is lastig als iemand niet met een eigen account speelt.

Bwin meldde dat Clasie ingezet had

Het is niet slim wat Clasie deed. Hij had beter moeten weten, zou je kunnen zeggen. Vooral bij het verhaal dat het account van zijn buurjongen was geblokkeerd, hadden er wel wat alarmbellen moeten afgaan. Want waarom was die geblokkeerd? Door deze stommiteit kleeft dit verhaal dus voor altijd aan Clasie. Terwijl hij geen enkele intentie gehad lijkt te hebben tot matchfixing.

Zodra Bwin in de gaten had dat er met het account van Clasie was ingezet hebben zij dit gemeld. Bij de autoriteiten en de KNVB. Dat is namelijk het proces op dit moment. En het was de bedoeling dat dit zo zou blijven. Dat de sportbond ook ingelicht zou worden wanneer zoiets aan het licht komt. Precies daar wringt nu de schoen…

Matchfixing onder KoA: melden bij de Financial Intelligence Unit

Tijdens het proces waarin de Wet Koa vorm kreeg, dus nog voordat deze aangenomen werd, maar ook erna, leek het erop dat de Ksa de samenwerking met de sportbonden belangrijk vond. Er zou een speciale Sports Betting Intelligence Unit opgericht worden om matchfixing in Nederland aan te pakken. Hierbij zouden sportbonden betrokken worden.

Verdenkingen van matchfixing bij online bookmakers die straks onder een Nederlandse vergunning opereren, zouden gemeld moeten worden bij o.a. de wedstrijdorganisatie en de betrokken sportbond. Nu is dat, mede omdat er nog geen partijen zijn met een Nederlandse vergunning, nog niet verplicht.

De sportbonden zijn tot nu toe dus overgeleverd aan de gratie van buitenlandse partijen. Bwin meldde dus wel dat Clasie fout zat. Maar de Nederlandse badmintonbond moest recent van de IBIA (de internationale integriteitsorganisatie van gokkantoren) vernemen dat er in 2017 twee verdachte wedstrijden waren geweest. Om welke wedstrijden het ging, bij welke bookmaker er was ingezet en welke verdachte zaken gezien waren, werd echter niet onthuld. Daar kun je als bond én als wedstrijdorganisatie dus helemaal niets mee.

De bonden, waaronder ook het NOC*NSF, waren dus blij dat zij onder de nieuwe wet betrokken zouden worden bij het tegengaan van matchfixing. De verbazing, of beter misschien woede, is dan ook groot nu ze weten dat zij helemaal nergens bij betrokken gaan worden. Sterker nog, zij worden buitengesloten van elke melding.

Secret 3037639 — Vermoedens van Matchfixing moeten worden gemeld bij de FUI en moeten verder geheimgehouden worden

Geheimhouding verplicht

Onder de wet Koa valt matchfixing namelijk onder de Wwft, zoals we hierboven al zagen. En verdachte transacties moeten op één punt gemeld worden, namelijk bij Financial Intelligence Unit (FIU) van de overheid. Verder moeten de partijen verdachte zaken geheim houden. Oftewel, deze worden niet doorgespeeld naar de wedstrijdorganisatie of sportbond.

De plicht dat wedkantoren dit soort zaken ook aan de sportbond moeten melden, zoals eerder afgesproken, kan hiermee helemaal niet doorgaan. Ook wanneer de FIU de melding onderzocht heeft, mag deze niet gedeeld worden met betrokkenen.

Alleen wanneer een transactie na grondig onderzoek als verdacht kan worden aangemeld, mag deze worden doorgespeeld naar de politie die dit dan weer verder op moet pakken. De politie kan uiteindelijk besluiten om dit wel te delen, maar is dit niet verplicht.

Sportbonden maken zich zorgen: meldingen een belangrijk middel in tegengaan matchfixing

De vertegenwoordigers van de KNVB en NOC*NSF waren op zijn zachtst gezegd verbaasd toen ze dit vernamen. Ook andere bonden zijn het niet eens met deze procedure, vooral niet omdat hen jarenlang is voorgehouden dat het anders zou worden.

De KNVB keek er bijvoorbeeld naar uit om concrete signalen te ontvangen, misschien zelfs vóór een wedstrijd. Dit laatste is in veel andere Europese landen een normale gang van zaken, in Nederland gebeurt dit vooralsnog vrijwel nooit en onder de nieuwe wet is dat al helemaal niet meer mogelijk.

Een sportbond kan natuurlijk zorgen voor voorlichting, regelementen én tuchtrechtelijk handhaven, maar zonder signalen en meldingen, vooraf of achteraf, wordt het wel een stuk lastiger voor ze om matchfixing tegen te gaan.

Zoals we hierboven zagen, kan een melding alleen doorkomen nadat deze door de FIU als verdacht wordt bestempeld, na onderzoek, en wordt doorgespeeld naar de politie. En die bepaalt vervolgens, in samenspraak met het Openbaar Ministerie, of het de bond in gaat lichten, maar kan dat ook achterwege laten.

De bonden maken zich ook zorgen om de snelheid waarmee de FIU meldingen gaan behandelen, en hoeveel prioriteit matchfixing heeft voor ze. Nu krijgt de FIU zo'n half miljoen meldingen per jaar binnen, van banken, notarissen en accountants bijvoorbeeld. Dit zullen er naar verwachting dus meer gaan worden.

Zelf verwachten ze niet dat het aantal meldingen een probleem op gaat leveren en matchfixing krijgt zeker aandacht. Prioriteit, dat krijgen meldingen over matchfixing op voorhand niet.

Betekent dit alsnog vertraging van vergunningverlening?

Het NOC*NSF heeft samen met de KNVB en en KNLT (tennisbond) een brandbrief naar demissionair minister Sander Dekker gestuurd. Hij is verantwoordelijk voor de wet Koa. Zij willen dat het Ministerie van Justitie en Veiligheid in kaart gaat brengen welke oplossingen er zijn. Want dit is een fout die gerepareerd moet worden, zo stellen ze.

Het Ministerie van Justitie ziet dit toch iets anders. In hun ogen is de nieuwe gokwet juist een stap in de goede richting als het gaat om het tegengaan van matchfixing. Nu worden signalen op vrijwillige basis doorgegeven, straks is dat voor de bookmakers verplicht. Het Openbaar Ministerie bepaalt vervolgens, als een melding bij de politie komt, of dit met de sportbonden gedeeld wordt.

We hoeven niet te zeggen dat dat voor de sportbonden niet genoeg is…

Kamervragen vanuit SP en ChristenUnie

Ook vanuit de politiek wordt dit probleem aangegrepen om (opnieuw) vragen te stellen over de wet Koa. SP en ChristenUnie, in eerste instantie al tegen de wet in het algemeen, vragen om uitleg van Dekker. Zij willen dat hij de wet uitstelt (dat wordt lastig aangezien deze inmiddels in werking is getreden) of in ieder geval het verlenen van de vergunningen op wil schorten.

Deel van het bezwaar is de beperkte mogelijkheden die de wet nu biedt om op te treden tegen matchfixing. Maar het lijkt ons alleen een stok om mee te slaan, tegen een wet die er in hun ogen überhaupt niet zou moeten komen. De inleiding die Kamerlid Mirjam Bikker schrijft, laat tussen de regels door zien hoe zij denken over gokken in het algemeen en online gokken in het bijzonder:

De afgelopen dagen regent het zorgwekkende berichten over de toename van online gokken, verslavingen en alle perverse prikkels in de sport. Alle reden dus om vandaag schriftelijke vragen te stellen, mijn eerste als Kamerlid! Onze zorgen over de aankomende wet die online gokken mogelijk maakt zijn groot en leven breder. Daarom stelde ik de vragen samen met Kamerlid Michiel van Nispen van de SP.

Bron: blog Mirjam Bikker, ChristenUnie

Als ChristenUnie en SP hun zin krijgen, dan gaat de markt niet open per 1 oktober. De bonden zijn in onze ogen schappelijker, en realistischer: zij willen vooral een oplossing binnen de huidige wet. Verder uitstel is in onze ogen niet handig, juist deels om de problemen die Bikker beschrijft.

Zonder wet geen regulering

Want, zonder wet is er geen sprake van regulering. En de wet is er en is zelfs in werking getreden per 1 april. Door dit terug te draaien, zouden we weer een heel eind terug in de tijd gaan. Dan zijn we weer overgeleverd aan een wet uit 1964.

Regulering is volgens ons bittere noodzaak. Er gokken zo'n 2 miljoen Nederlanders online en deze zijn nu niet beschermd. De verhalen op ons forum over niet uitbetalen van winsten etc. liegen er niet om: de problemen zijn soms groot en spelers kunnen nergens terecht met hun problemen. Ze zijn overgeleverd aan de gratie van het online casino of de bookmaker en het is niet altijd duidelijk of je met een betrouwbare partij te maken hebt.

Bovendien loopt de overheid hierdoor belasting mis. Dat kan de staatskas gaan spekken, iets wat we in deze tijd (lees: coronacrisis) echt goed kunnen gebruiken.

Ook het tegengaan van witwassen en daarmee meteen matchfixing, heeft ook prioriteit. Geld dat via een buitenlandse partij wordt rondgespeeld, is van de radar. Vervolgens hebben de banken er een flinke kluif aan om die transacties te duiden. Uit te pluizen wat er speelt. Het is het verschuiven van het probleem, bovendien kijken banken niet naar matchfixing.

Geen uitstel of afstel maar een oplossing graag!

Er zit inderdaad een flinke fout in de wet, als je het ons vraagt. Maar wij hopen dat ze dit met een amendement of iets dergelijks op gaan lossen. Het liefst voordat de partijen op 1 oktober 2021 de Nederlandse markt op mogen komen. Uitstel of afstel levert ook hiervoor weinig goeds op. We snappen dat SP en CU alles zullen proberen om hun gelijk te halen. Vooral omdat ze het eerder al niet kregen en de wet werd aangenomen.

Het jammere is dat het nu een politiek spel dreigt te worden. In een tijd waarin een nieuw kabinet gevormd moet worden, heeft dit wellicht geen prioriteit en dat is zonde. Laten we hopen dat SP en CU in ieder geval niet hun zin krijgen.