2021 is het jaar waarin meerdere nieuwsberichten opduiken over mensen in de bijstand die flink terug moeten betalen. Omdat ze boodschappen van een ouder of familielid hebben gekregen. Of omdat ouders geld geven om biologische boodschappen te kunnen doen. Maar op 9 november lezen we dat een Rotterdamse €10.000 aan ontvangen bijstand moet terugbetalen omdat ze zou gokken. Die kenden we nog niet! Hoe zit dit? Dat lees je hier.
De bijstand, voluit een bijstandsuitkering, is een uitkering van de gemeente voor mensen die geen of een te laag inkomen hebben. De uitkering is primair bedoeld om aan de eerste levensbehoeften te voldoen, dat betekent:
Voor volwassen (21+) koppels is dat zo'n €1590 netto per maand (90% van het minimumloon). Voor alleenstaanden is dat 70% van het minimumloon, zo'n €1100. Een alleenstaande ouder krijgt daar nog een kindgebonden budget bij. Dit zijn de bedragen voor 2021, in 2022 zullen deze iets stijgen (enkele euro's).
Heb je huisgenoten of thuiswonende kinderen ouder dan 21? Dan wordt de uitkering verlaagd. We hoeven natuurlijk niet uit te leggen dat het een uitdaging is om rond te komen van deze uitkering. Als je de vaste lasten hebt betaald, blijft er weinig over voor boodschappen, laat staan voor zaken als nieuwe kleding, de kapper etc.
De bijstand is vooral bedoeld om mensen die het nodig hebben, tijdelijk te ondersteunen. Natuurlijk zijn er mensen die hier langere tijd gebruik van maken. Maar het is wel de bedoeling dat je, wanneer je een bijstandsuitkering krijgt, werk zoekt. Doe je dit niet, dan kan je uitkering ingetrokken worden, of kan de gemeente andere sancties opleggen.
De bijstand is dan ook bedoeld voor mensen die verder overal ‘buiten' vallen. Die dus geen recht (meer) hebben op WW, WIA (opvolger van de arbeidsongeschiktheidswet) of een andere uitkering, en ook niet direct een baan vinden.
Je mag als bijstandsgerechtigde een maximaal eigen vermogen van iets meer dan €6000 hebben, of het dubbele voor alleenstaande ouders en koppels. Dit gaat niet alleen om (spaar)geld maar ook om waardevolle bezittingen. Heb je een koophuis? Dan telt dit ook als vermogen en zul je in bepaalde gevallen eerst de overwaarde moeten ‘opeten' voordat je recht hebt op bijstand.
Ontvang je structureel extra geld en heb je een bijstandsuitkering? Dan moet je dit doorgeven en dan kan dit gevolgen hebben voor de hoogte van je uitkering. Hoe edelmoedig het dus ook is dat ouders, familie of vrienden bij willen springen met geld of goederen, het kan betekenen dat je als bijstandsgerechtigde een boete krijgt.
Over dit laatste is de afgelopen tijd veel te doen, want wat is een structurele bijdrage? Wat mag wel en wat mag niet, en waar is de menselijke maat gebleven? De gemeentes, maar ook rechters, zijn daarin vrij duidelijk: ja er is een menselijke maat, maar wel met mate want het gaat hier wel om belastinggeld.
Bovenstaande is slechts een korte samenvatting, voor alle regels, mogelijkheden, uitzonderingen en verschillende uitkeringen verwijzen we je graag naar de overheid.
Na te weten hoe weinig de bijstandsuitkering eigenlijk is, en aan welke voorwaarden je moet voldoen, vragen wij ons af: hoe heb je geld om te gokken als je deze uitkering krijgt? Maar goed, dat is een vraag voor een ander moment, want soms zijn mensen creatief, en hebben ze bijvoorbeeld de ‘mazzel in een goedkope woning te wonen.
Waar wij niet bij stilgestaan hebben, is dat gokken volgens de Participatiewet, de wet die o.a. de bijstandsuitkeringen regelt, een vorm van ‘inkomen' kan zijn. En dat je dit dus op moet geven als je bijstand ontvangt. Doe je dit niet, dan loop je het risico dat ze er bij een controle alsnog achter komen en dan mag je dus gaan terugbetalen.
Wanneer je het niet opgeeft, mag de gemeente over de maanden die je aantoonbaar gegokt hebt, het volledige bijstandsbedrag terugvorderen. Zij kunnen namelijk niet controleren of je gewonnen of verloren hebt. Tenzij je natuurlijk aan kunt tonen dat je verloren hebt, maar wie houdt er zo'n administratie bij?
Hoe ze erachter komen dat je gegokt hebt? Bij de Rotterdamse vrouw die in het nieuws is, door pinopnames die op haar bankafschrift staan en gedaan zijn bij casino's. Zo simpel is het. De rechter gaf de gemeente gelijk dat dit reden genoeg is om aan te nemen dat het geld opgegaan is aan gokken, waarom zou je tenslotte anders in het casino pinnen?
Het verhaal van de Rotterdamse staat niet op zich. De Rotterdamse ging na de uitspraak van de rechter in beroep bij de Centrale Raad van Beroep (CRvB) maar kreeg daar ook geen gelijk. En maandelijks doet de CRvB meerdere uitspraken in eenzelfde soort zaken.
Oftewel, maandelijks zijn er meerdere mensen die te maken hebben met een boete omdat zij gegokt hebben terwijl zij in de bijstand zitten, en dit niet opgegeven hebben. Het argument dat ze dit niet wisten, houdt geen stand. En dat snappen we. Als je geld krijgt, ben je natuurlijk zelf verantwoordelijk om de regels en voorwaarden te kennen of op te zoeken.
Wel zien we een interessant punt in online gokken. Dat kan sinds 1 oktober 2021 legaal en is uiteraard straks op de bankafschriften te zien. Het voordeel is echter wel dat het online casino de administratie van winsten en verliezen voor je bijhoudt en je dit dus altijd op kunt vragen. Dit betekent dat je dus eenvoudig aan kunt tonen of je al dan niet gewonnen hebt met gokken.
We denken dus dat, wanneer bijstandsgerechtigden online gokken, zij minder vaak geld terug hoeven te gaan betalen, omdat er nu een administratie is waarin winst en/of verlies heel duidelijk vermeld staat.
Willen we daarmee zeggen dat je, als je een bijstandsuitkering ontvangt, dan maar online moet gaan gokken? Nee, uiteraard niet. Maar als je het dan toch wil doen, is het wellicht wel verstandiger om het online te doen. Bovendien kun je daar eenvoudig zelf je limieten aangeven, zodat de kans kleiner is dat je geld uitgeeft dat je echt niet kunt missen!