We klagen in Nederland graag over alle belasting die we moeten betalen. Voor je gevoel gaat er wel een groot deel van je zuurverdiende geld naar de Staat, en dan moeten we ook nog belasting betalen over het rijden van een auto en bij alles wat we kopen (BTW). Heb je vermogen of krijg je een erfenis? Dan weet de Belastingdienst je ook te vinden, net zoals je kansspelbelasting moet betalen over grotere prijzen bij het gokken.
Het zal sommige mensen dan ook verbazen dat Nederland, het land waarvan wij vinden dat we veel belasting moeten betalen, als belastingparadijs wordt gezien. Dit geldt weliswaar vooral voor bedrijven, maar toch. Bij een belastingparadijs denken we toch eerder aan plaatsen als Monaco, Gibraltar of de Bahama's, tenminste, als we de films mogen geloven.
Dus, hoe zit dat nu met belastingparadijzen? Waar vind je dit, en vooral: is het lucratief om daar je geld of onderneming te vestigen? Ik ging voor je op onderzoek uit!
Voordat we kunnen uitpluizen welke landen als belastingparadijs gezien kunnen worden, en waarom Nederland ook vaak een belastingparadijs genoemd wordt terwijl wij dat anders ervaren, is het goed om te weten wat een belastingparadijs nu eigenlijk is. Op Wikipedia vinden we deze uitleg:
“Een belastingparadijs is een informele aanduiding voor een jurisdictie die een relatief gunstig belastingstelsel bezit. Het begrip is sterk ingekleurd door de fiscale doctrine van ieder land. Er is geen overeenstemming over de criteria, waarbinnen landen als belastingparadijs moeten worden beschouwd.”
Bron: Wikipedia.org, geraadpleegd op 5-8-2020
Een belastingparadijs heeft dus een gunstig belastingstelsel waardoor het fiscale voordelen heeft voor bedrijven en/of particulieren om zich hier te vestigen. Vaak is dat ook bewust, om zo bepaalde bedrijven of mensen te trekken.
Vaak zie je dat er een combinatie van factoren is die het fiscaal aantrekkelijk maken om je te vestigen in het belastingparadijs van keuze. Een aantal van die factoren zijn:
Zoals je al ziet, zijn veel belastingvoordelen gericht op bedrijven, en dan vooral op grotere (internationale) bedrijven. Vooral het laatste punt maakt dat bedrijvengroepen die allemaal belang hebben in elkaar, weinig belasting hoeven af te dragen.
Voor particulieren is Nederland niet direct een belastingparadijs. We moeten als particulier relatief gezien veel belasting betalen. Het is dus als vermogend persoon belastingtechnisch niet heel interessant om in ons kikkerlandje te wonen.
Maar, voor bedrijven, en dan met name de grote internationale ondernemingen, heeft Nederland dus wel een zeer gunstig belastingklimaat. Vooral de deelnemingsvrijstelling biedt bedrijven de gelegenheid om belastingvoordeel te behalen. Met een aandeel van slechts 5% in een andere vennootschap in een ander land, kun je al vrijstelling van winstbelasting in Nederland krijgen.
Als de winstbelasting in dat andere land veel lager is, sluis je dus eigenlijk je winst weg uit Nederland waardoor deze lager belast wordt. Samen met de ruling overeenkomsten die Nederland met veel andere landen heeft, maakt dit Nederland een belastingparadijs voor internationals.
Dit is een 'truc' die veel bedrijven uithalen. Zo blijkt Starbucks een branderij in Amsterdam gevestigd te hebben, die bonen levert aan filialen in Europa, Afrika en het Midden-Oosten. Door een ruling overeenkomst hoeft Starbucks in Nederland vrijwel geen belasting af te dragen. Dit is zelfs tot een rechtszaak gekomen, maar er is niets verkeerd aan deze overeenkomst. Behalve dan dat het onze Staat niets oplevert.
Ook Unilever maakt al sinds jaar en dag gebruik van het gunstige belastingklimaat in Nederland, al is uiteindelijk besloten dat het hoofdkantoor ons land toch gaat verlaten. En er zijn nog legio andere namen te noemen, zo werden afspraken met o.a. Nike en Ikea ook al eens onder de loep genomen. Het lijkt erop dat de Staat dit gunstige klimaat in stand houdt ten faveure van de werkgelegenheid die dit soort bedrijven met zich meebrengt als ze zich hier (deels) vestigen.
Nu we weten dat Nederland dus voor bepaalde bedrijven een belastingparadijs kan zijn, maar dat voor de particulier vooral niet is, is het interessant om te kijken welke landen nog meer als belastingparadijs worden beschouwd, en waarom.
De Nederlandse overheid heeft een lijstje met landen dat zij aanwijzen als belastingparadijs. Dit lijstje kan nog wel eens veranderen, meest recent eind 2019 waarbij Saoedi-Arabië, Koeweit, Belize en Qatar van de lijst gehaald werden. Daarvoor in de plaats kwamen twee ‘nieuwkomers' op de lijst: Barbados en Turkmenistan. De lijst ziet er nu dan ook zo uit (let op: dit kan dus veranderen!):
De lijst wordt opgesteld en aangepast aan de hand van één criterium: het percentage winstbelasting dat wordt geheven. De ondergrens is voor Nederland 9%, er worden dan ook geen ruling overeenkomsten gesloten met bedrijven die hier (deels) gevestigd zijn.
Barbados is toegevoegd omdat ze in 2019 de winstbelasting verlaagden tot onder de 9%, en Turkmenistan zei 20% winstbelasting te heffen, maar heft effectief maar 8%. Aan de andere kant zijn de afvallers dus landen die blijkbaar toch 9% winstbelasting heffen, of dat inmiddels doen.
Naast de Nederlandse zwarte lijst met belastingparadijzen, is er ook een Europees geldende lijst. Deze zwarte lijst bestaat uit landen die volgens de Europese Unie niet-coöperatief zijn op belastinggebied. Sterker nog, ze zouden oneerlijke belastingpraktijken aanmoedigen. De lijst is vooral bedoeld om druk uit te oefenen op deze landen om het fiscale stelsel te hervormen.
Begin 2020 werden er vier landen toegevoegd aan de lijst, namelijk de Kaaimaneilanden, Palau, Panama en de Seychellen. Deze vier landen hebben de beloofde hervormingen niet op tijd doorgevoerd. 16 andere landen, waaronder de Bahama's, Belize, Barbados, de Britse Maagdeneilanden maar ook Curaçao, voerden deze veranderingen wel op tijd door en zijn dus van de Europese zwarte lijst gehaald. Maar in Nederland staan ze er nog grotendeels wel op (behalve Curaçao, maar het zou vreemd zijn om een deel van je eigen koninkrijk op de zwarte lijst te hebben staan ).
De complete zwarte lijst van belastingparadijzen volgens de EU ziet er nu als volgt uit:
Tweemaal per jaar wordt de lijst opnieuw bekeken en waar nodig bijgewerkt. Dit zal naar verwachting dus al weer snel gaan gebeuren (het is nu begin augustus 2020).
Nederland maakt ook geen afspraken voor belastingvoordeel met bedrijven uit deze landen. Daarnaast kijkt de EU of er mogelijkheden zijn tot overleg en verbetering met deze landen.
In films en series wordt er nogal gemakkelijk over gedaan: stal je geld op de Bahama's of de Kaaimaneilanden en al je (criminele) problemen zijn over. Of het nu gaat om drugsgeld, of ander zwart geld, maar ook om belasting te ontduiken, deze vaak kleine staatjes lijken het antwoord op al je overtollig geld problemen te zijn.
Nu is overtollig geld nooit één van mijn problemen, maar stel dat je nu nog ergens een oude sok met veel geld hebt liggen. En je krijgt er hier in Nederland geen spaarrente meer over maar moet er wel vermogensbelasting over betalen. Dan kost je geld dus eigenlijk alleen maar… geld. Zonde, niet?
Over de grens dan maar, en het ergens stallen waar je die belasting niet hoeft te betalen. Helaas, zo simpel als het in Hollywood voorgesteld wordt, is het niet. Je kunt niet zomaar in een willekeurig belastingparadijs een bank binnenlopen, een rekening openen en daar je geld stallen.
Je zult dan in de meeste gevallen in dat land moeten gaan wonen. Of er een bedrijf moeten vestigen. En dan heeft het ineens wel wat meer voeten in de aarde. Bovendien is de vraag of zo'n belastingparadijs op jouw spaarcenten zit te wachten…
De meeste belastingparadijzen hanteren een gunstig belastingklimaat vooral voor bedrijven. Door lage belastingen te heffen voor bedrijven, hopen ze dat bedrijven zich in hun land gaan vestigen, wat goed is voor de economie én werkverschaffing. Niet heel veel anders dan wat Nederland dus doet, alleen wordt er nu dus voortaan wel een stokje gestoken voor overeenkomsten met bedrijven uit hele ‘goedkope' landen.
Toch zie je dat de economie in belastingparadijzen niet erg goed is. Want geen inkomen uit belastingen betekent dat de overheid ook minder te besteden heeft. En dat is ook niet goed voor de economie van een land. Het wordt dus een soort vicieuze cirkel, want de belasting verhogen betekent bedrijven wegjagen, minder omzet en minder werk en dus nóg meer problemen.
Het is namelijk niet voor niets dat Nederland één van de beste sociale stelsels ter wereld heeft. Daar zorgt die belasting voor. Heb je hier geen werk, geen inkomen, dan wordt er in de meeste gevallen alsnog voor je gezorgd. Probeer dat maar eens in veel andere landen. We kijken altijd op naar Amerika, maar als je kijkt naar het sociale stelsel daar, dan lijkt het eerder een ontwikkelingsland dan de grootmacht die het is.
Ik noemde in de inleiding Monaco en Gibraltar als belastingparadijs, maar op geen van beide lijsten van de Nederlandse overheid en de EU komen ze voor. Dat is vrij gemakkelijk te verklaren: Monaco en Gibraltar, als kolonie van Groot Brittannië, zijn onderdeel van het handelsverdrag van de EU. Monaco voert weliswaar de euro maar is geen lid van de EU. De zwarte lijsten bestaan uit landen buiten de EU/EFTA en zijn dus niet van toepassing op zowel Monaco als Gibraltar.
Maar, zijn het eigenlijk dan toch belastingparadijzen? Of lijkt dat maar?
Gibraltar staat onder de kenners nog steeds bekend als belastingparadijs. Het ministaatje op het meest westelijke puntje van Spanje is een Britse kolonie, slechts 6 vierkante kilometer groot en telt 31.000 inwoners, net zoveel als een groot dorp in Nederland.
Voor ondernemers heeft het staatje gunstige belastingregels. Vooral voor buitenlandse ondernemingen:
Ingezeten ondernemingen betalen over alle inkomsten, ook internationaal verdiend, 35% belasting. Het is dus gunstig om als buitenstaander een bedrijf in Gibraltar te hebben als je voornamelijk internationaal zaken doet. En je hoeft dan zelf niet in Gibraltar te wonen, liever niet zelfs. Het beleid lijkt erop gericht om de grootverdieners buiten de deur te houden maar wel bedrijven voor werkgelegenheid aan te trekken.
Voor werknemers van buiten Gibraltar die in de staat komen werken, zijn ook gunstige afspraken gemaakt. Heb jij een beroep waarvoor ze in Gibraltar zelf niemand kunnen vinden? Dan ben je meer dan welkom en je betaalt een vast bedrag aan belasting per jaar, namelijk 10.000 pond. Dat betekent effectief dat elk inkomen boven 27.000 pond belastingvrij is. Voor managers die buiten Gibraltar worden aangetrokken geldt dat zij 5.000 pond belasting betalen over een inkomen tot 50.000 pond. Voor elke aangenomen buitenlandse manager moet ook één inwoner van Gibraltar worden aangenomen in de onderneming.
Ook over vermogen dat in trusts zit in Gibraltar en dat van niet-ingezetenen is, is belastingvrij. Er hoeft ook niet opgegeven worden wie de creëerder van de trust is en wat er in het trust zit. Wel moeten trustees aan kunnen tonen dat zij de creëerder vertrouwen.
Monaco is een ieniemienie staatje aan de kust van Frankrijk. Buiten de zee om wordt het helemaal omringd door Frankrijk. Met slechts iets meer dan 2 vierkante kilometer oppervlakte is het na Vaticaanstad het kleinste staatje ter wereld, en met 30.000 inwoners ook het dichtstbevolkte.
Monaco staat bekend om het grote aantal miljonairs dat hier woont. Naast Max Verstappen hebben diverse andere Formule 1 coureurs hier hun residentie, en dat is niet vanwege het stratencircuit. Nee, dat komt vanwege het gunstige belastingklimaat.
Als buitenlander wonend in Monaco hoef je namelijk geen inkomens- en vermogensbelasting te betalen. Katching, dat telt lekker aan als je miljoenen per jaar verdient! Hiervoor moet je wel meer dan een half jaar per jaar (om precies te zijn minimaal 6 maanden en 1 dag) in het land wonen. Maar dat is op zich geen straf hoor, je kunt het slechter treffen.
Daarnaast is het voor buitenlandse bedrijven ook gunstig om in Monaco gevestigd te zijn. Zo bestaat er geen dividendbelasting, geen belasting over inkomen van bedrijven (binnen bepaalde regels), en er wordt geen belasting geheven over eigendommen als huizen.
💡 Wist je dat…
België ook wel eens gezien wordt als belastingparadijs? In ieder geval voor Nederlanders. Ons buurland staat niet op de zwarte lijst, maar omdat er geen vermogensbelasting én geen belasting op rendement van vermogen geheven wordt, is het voor de rijken onder ons interessant om over de grens te gaan wonen. Tel daarbij op dat de huizen hier goedkoper zijn, maar ook verzekeringen, benzine en andere vaste lasten, en het is te verklaren waarom veel Nederlanders net over de grens gaan wonen!
Stel, je wint een paar miljoen in de loterij en je kunt lekker met je billen op het strand gaan rentenieren als je naar een belastingparadijs vertrekt. Waar zou je dan naartoe gaan?
Natuurlijk klinken Barbados, de Bahama's of de Seychellen aanlokkelijk, maar toch zou dat niet mijn keuze zijn. Ver weg van Nederland en ik denk dat ik me echt stierlijk zou gaan vervelen daar. Natuurlijk, ik kan overal mijn laptop openklappen en gaan schrijven, maar zo van alles verlaten, daar heb ik geen zin in.
Nope, ik zou voor Dubai (Verenigde Arabische Emiraten) kiezen. Daar ken ik het al een beetje, en wij hebben ons hart wel verpand aan het land, deze stad. En ook Dubai is een belastingparadijs, het staat zelfs op de zwarte lijst van Nederland. Eigenlijk betaal je namelijk geen belasting in Dubai.
Er wordt in Dubai geen BTW geheven, en ook kennen ze geen inkomsten-, vennootschaps- en vermogenswinstbelasting. Schenkingen kun je hier belastingvrij doen en erven is ook belastingvrij. Accijns? Kennen ze hier niet. De olie komt hier uit de grond dus tanken doe je hier letterlijk voor een appel en een ei. En die dikke auto kost hier ook een stuk minder.
En die paar maanden per jaar dat het meer dan 40 graden is in Dubai? Dan gaan we op reis, Nederland bezoeken etc, om vervolgens heerlijk te overwinteren van herfst tot lente in dit belastingparadijs. Help me even, waar kan ik de loterij winnen?