Particulieren en institutionele partijen hebben een belangrijke reden om te beleggen. Maar met name bij particulieren kan de lijn tussen beleggen en gokken dun zijn. Keuzes die worden gemaakt zijn veelal te vergelijken met het gokken op rood of zwart in een online casino.
Hoe komt het dat mensen beleggen, of misschien beter verwoord ‘speculeren', op een manier die enorme risico's met zich meebrengt?
Komt dit door borrelpraat op een verjaardag waar men opschept over gigantische rendementen?
Zit het gewoon ‘in de mens' om grote risico's te nemen? Schuilt er in iedereen misschien wel een gokker?
Beleggen heeft in theorie 0,0% overlap met gokken. Een simpele definitie van beleggen is het doen van een investering om daar op korte of lange termijn een financieel voordeel uit te behalen.
In de praktijk komt het er op neer dat men gaat beleggen om een hoger rendement te behalen dan op een spaarrekening is te behalen.
Voor professionele beleggers zal een maatstaf altijd zijn hoeveel rendement te behalen is ten opzichte van het gekozen risico. Aandelen hebben bijvoorbeeld een hoog risico en obligaties (of spaargeld) worden gezien als laag risico. Op de lange termijn is dit zeker zo, maar op korte termijn kunnen ook obligaties grote risico's met zich meebrengen.
Uiteindelijk is het dus voor beleggers van groot belang om risico's en rendement tegen elkaar af te zetten. Hierdoor kunnen ze op zoek naar een zo hoog mogelijk rendement ten opzichte van het gewenste of maximale risico.
Een professionele belegger zal dan ook een gespreide portefeuille opbouwen waarbij deze factoren zijn meegewogen en ook diversificatie zorgt voor verlaging van het risico.
Rendement behalen en beleggen gaan hand in hand met het nemen van risico. Een algemene tendens is dat hoe hoger het risico, hoe hoger het rendement. Dit wil niet zeggen dat een hoog risico ook bij elke belegger past. Een normaal rendement bij een gemiddeld risico ligt ongeveer op 4% op dit moment.
Als je dit vergelijkt met gokken, heel simpel gezegd gokken op rood of zwart bij roulette, dan ligt het risico op 100% en het rendement ook op 100%. Je kiest zwart en zwart valt dan heb je je geld verdubbeld, kies je zwart en rood valt dan verlies je al je geld. Hierbij neem je het huisvoordeel nog niet mee (2,7% bij roulette).
De risico's van beleggen hangen samen met de keuzes die je maakt als belegger. Bij een belegging in aandelen is het risico een stuk groter dan bij een belegging in obligaties. Maar een belegging in biotechnologie aandelen (bijvoorbeeld Galapagos) is ook weer een stuk risicovoller dan een belegging in een voedingsonderneming (bijvoorbeeld Unilever). Elke keuze zorgt dus voor een bepaald risico.
De manier om te zorgen dat je niet gaat gokken met je beleggingen is om spreiding toe te passen. Dit kan zowel op het gebied van soort aandelen, maar ook het gebied van beleggingscategorieën (asset classes).
De makkelijkste manier om dit te doen is door te beleggen in mandjes aandelen of obligaties, ook wel ETF's of trackers genoemd. Hiermee kun je op een goedkope manier spreiding krijgen.
Een laag risico voor een belegging of portefeuille is wat iedereen uiteraard wenst. Maar een oud gezegde is ook:
Hoe hoger het risico, hoe hoger het rendement
Er zijn verschillende manieren om het risico van een beleggingsportefeuille te verlagen. We zullen er enkele benoemen en kort uitleggen.
Goud en zilver worden door veel particulieren gezien als de heilige graal. Zeker bij particulieren die bang zijn voor de geldpers van de centrale banken die als sinds 2008 draait.
Hierdoor komt er enorm veel geld in de economie en dit zou uiteindelijk, volgens de theorie, moeten zorgen voor inflatie. Inflatie wil zeggen dat de prijzen omhoog gaan en je dus voor elke euro steeds minder kunt kopen.
Edelmetalen zijn sowieso een bijzondere investering en passen ook niet in het ‘keurslijf' van een belegging. Dit geldt overigens ook voor andere commodities zoals olie, graan en dergelijke.
Een belegging in bijvoorbeeld goud moet het volledig hebben van de koersstijging. Er is geen dividend zoals bij een aandeel, geen rente zoals bij een obligatie, maar alleen koersstijging. Daarnaast moet je goud ook nog ergens veilig op kunnen slaan, wat op welke manier dan ook geld kost dat van je rendement af gaat.
De koers van goud is daarnaast grillig, en zorgt daarmee ook voor extra risico. Het liefste heeft een belegger namelijk een belegging die relatief weinig beweegt en gestaag omhoog gaat.
Goud is het omgekeerde, het springt alle kanten op en timing is van groot belang om een goed rendement te behalen. De koers staat nu rond het niveau van 2011 en dat betekent dan ook bijna 10 jaar 0% rendement terwijl aandelen in de tussentijd zijn verdubbeld in waarde.
Als je op internet kijkt en zoekt naar beleggen in goud dan barst het van de websites. Goud is met name populair als ‘hedge' voor als de financiële wereld in zal storten.
En het bijzondere is dat er best veel ‘gekkies' zijn die verwachten dat dit binnen no time zal gebeuren. De stimulering van centrale banken sinds de financiële crisis in 2008 heeft dit nog verder aangewakkerd.
De geldpers die verschillende centrale banken op volle kracht hebben aangezet zou uiteindelijk voor inflatie moeten zorgen. Meer geld in omloop –> geld wordt relatief minder waard.
De praktijk tot nu toe heeft laten zien dat dit niet zomaar opgaat. De inflatie blijft laag, en de verschillende centrale banken proberen met man en macht deze verder aan te wakkeren.
De vraag naar goud komt dus vooral van ‘doemdenkers' die goud zien als veilige haven, maar ook van institutionele beleggers. Zij gebruiken de belegging in goud als diversificatie omdat goud daadwerkelijk anders reageert dan overige beleggingen.
Een goed voorbeeld hiervan zagen we tijdens het begin van de coronacrisis in maart en april 2020. De koersen van aandelen daalden met 40%-50% terwijl de koers van goud juist steeg tot de hoogste koers ooit tot dit moment.
Om zaken in perspectief te brengen enkele feitjes:
Terug naar het hoofdonderwerp. Wat is de overeenkomst tussen gokken in een casino en beleggen (of speculeren) op de beurs? Zowel bij gokken als bij beleggen is het de intentie om er geld mee te gaan verdienen.
‘Vroeger' kon een particuliere belegger alleen geld verdienen bij een stijgende beurs, en was de relatie tussen gokken en beleggen beperkt.
Tegenwoordig zijn er vele mogelijkheden om zowel bij stijgende als dalende koersen geld te verdienen. Dit brengt veel overeenkomsten naar boven.
Roulette heeft vele inzetmogelijkheden maar de simpelste is wel het inzetten op rood of zwart. Hier heb je een kans op verdubbeling van je inleg van 18/37 (36 getallen plus de 0 = 37 nummers) = 48,65%. Met bijna 50% zekerheid kun je je geld verdubbelen of ……alles kwijt raken!
Enkele jaren geleden waren binaire opties razend populair, totdat deze door de Europese toezichthouder uiteindelijk werden verboden. Deze opties leken veel op roulette.
Je kon een binaire optie kopen, speculerend op een stijgende koers, die 30 seconden later afliep. Als de koers 30 seconden later hoger stond dan de waarde bij afsluiten kreeg je gemiddeld 90% rendement.
Als we binaire opties dan met roulette vergelijken zien we veel overeenkomsten.
De naam zegt het eigenlijk al. Binair –> 2 keuzes, omhoog of omlaag. In het geval van de binaire opties op financiële producten betekent dit dus een gok op stijgende koersen of dalende koersen.
Zoals hierboven reeds beschreven is de overeenkomst tussen binaire opties en gokken groot. Dit hebben toezichthouders op de financiële markten ook gezien en daarom is sinds 2018 de handel in binaire opties verboden.
De Europese waakhond ESMA zag dat particuliere beleggers veel geld verloren met deze handel en ook de enorme overeenkomsten met gokken. Enkele grote aanbieders op dit vlak waren:
Om het terug te brengen naar Nederland is het misschien wel interessant om te kijken naar de zaak tussen Optieclub en de Nederlandse waakhond AFM. Optieclub was (ja helaas zijn ze uiteindelijk moeten stoppen) een aanbieder van binaire opties, gericht op Nederland.
De dienst die ze aanbieden vinden ze zelf een financiële dienst en daarom heeft Thijs Bloemink (de oprichter) ook een vergunning hiervoor aangevraagd bij de AFM (Autoriteit Financiële Markten). Een reguliere aanvraag duurt normaal gesproken zo'n 13 weken, maar bij Optieclub duurde dit maar liefst 4 jaar. En niet zonder slag of stoot!
We hebben zelf diverse gesprekken gehad met Thijs en hij was elke keer, en terecht, vol boosheid over de situatie. Thijs werd bekend met binaire opties in 2010 en heeft in 2011 dan ook Optieclub opgericht.
Adviseurs hadden aangegeven dat voor het aanbieden van binaire opties geen vergunning nodig was. Desondanks besloot Thijs om toch de AFM te berichten om te kijken wat wijsheid is. Zeker ook gezien het verleden van de naam Bloemink (bedenker aandelenlease).
Uiteindelijk was dit misschien niet de juiste keuze want enkele maanden later gaf de AFM aan dat er een vergunning voor een beleggingsinstelling noodzakelijk is. Dit betekende dat er ruim 700.000 euro aan eigen vermogen bij elkaar moest worden gesprokkeld. Daarnaast moest er ook aan andere eisen worden voldaan.
Desalniettemin leek het alsof de AFM gewoon niet mee wilde werken en continue nieuwe obstakels toevoegde. Door middel van rechtszaken werd door de rechter aangegeven dat Optieclub toch een vergunning diende te krijgen. Ondanks dat de AFM nog in hoger beroep ging werd ook dit gewonnen en is er uiteindelijk een vergunning ontvangen!
Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat een gokker vergelijkbaar gedrag zal vertonen als hij handelt op de beurs. De mindset is namelijk dat het ‘makkelijk' mogelijk is om je geld te kunnen verdubbelen. Als je dan van een vermogensbeheerder (of andere expert) hoort dat een realistisch rendement ligt tussen de 4 en 8 procent dan past dit niet bij elkaar.
Een gokker zal, als hij gaat beleggen, dan ook op zoek gaan naar mogelijkheden om veel hogere rendementen te behalen. Hierbij ontkom je er niet aan om te gaan werken met leverage. Dit kan in verschillende vormen.
Opties bestaan al tientallen jaren en zijn ooit bedacht zodat beleggers op een relatief makkelijke manier risico's af konden dekken. In de praktijk is gebleken dat het ook een uitstekend instrument is om juist mee te speculeren. Het kopen van een optie geeft je het recht om tegen een vooraf bepaalde koers je aandelen te kunnen kopen of verkopen. Er zijn 4 mogelijkheden bij opties:
1 optie geeft je het recht om 100 aandelen te kopen of verkopen. Een prijs van bijvoorbeeld 1 euro van een optie, betekent dan ook dat je meteen 100 stuks koopt en hiervoor 100 euro moet betalen.
Een voorbeeld: je koopt een call-optie op Shell. De koers van het aandeel is 12,50 euro en een optie december 12,50 kost 1,00 euro (100 euro).
Hiermee koop je het recht om op de derde vrijdag van december 100 aandelen Shell te kopen voor 12,50 euro per aandeel.
Als het aandeel in december op 12,50 of lager staat is de optie waardeloos. Je kunt dan namelijk ook op de beurs de aandelen kopen voor deze prijs. Dit betekent een verlies van 100% want de waarde van je optie is van 1 euro ineens 0 euro geworden.
Als het aandeel in december 12,51 of hoger staat heeft de optie een waarde. Je mag namelijk de aandelen kopen voor 12,50 terwijl de koers hoger is.
Je gaat winst maken als de koers van Shell boven 13,50 euro staat (12,50 euro + 1,00 euro van de betaalde premie).
Stel de koers staat op 15,00 euro. Dit betekent een stijging van het aandeel van 20%. De waarde van de optie zal dan 2,50 euro zijn (15,00 – 12,00). Dit is een stijging van 150% ten opzichte van de aankoopwaarde en 7x meer dan wanneer je direct het aandeel had gekocht.
In oktober 2010 zag ABN AMRO dat er veel vraag was van particulieren naar opties. Ook merkte men dat er nogal wat onduidelijkheid was over de werking van opties. Hiermee ontwikkelde ABN een gestructureerd product genaamd turbo's waarmee je in kunt springen op stijgende en dalende koersen.
De mogelijkheden waren simpel. Een turbo long kon je kopen als je stijgende koersen verwacht. Een turbo short kon je kopen als je dalende koersen verwacht.
De mogelijkheden zijn continue uitgebreid, terwijl je in eerste instantie vooral op grote indices en aandelen kon handelen. Nu kun je handelen op bijvoorbeeld:
Internetbedrijven bleven ook niet stil zitten en zo kwamen er ook brokers die op deze trend in gingen zetten. Zij maakten ook een soort turbo's, met leverage, waarmee je kon speculeren op stijgende of dalende koersen.
Zoals de naam al doet vermoeden zijn het ‘contracten' die je afsluit en waarbij je het verschil tussen de startwaarde en eindwaarde krijgt uitgekeerd of moet betalen.
Deze producten zijn super populair geworden en grote partijen in deze markt zijn o.a.
Storten en uitbetalen gaat simpel en snel via iDeal of een andere betaaloptie.