Wat is het gemiddelde salaris in Nederland?

Modaal inkomen

Het gemiddeld salaris moeten we niet verwarren met het modaal inkomen. Met dat laatste wordt namelijk geen gemiddelde bedoeld, maar het inkomen dat het meest voorkomt (verdiend wordt) in Nederland. Dit kun je ook wel mediaan noemen. Oftewel, het salaris van een doorsnee Nederlander, Jan Modaal genoemd.

💡 Hoe je tot een mediaan komt, of hoe het modaal inkomen wordt berekend? Dat leggen we een stukje verderop uit!

Het modaal inkomen wordt elk jaar geïndexeerd en wordt vastgesteld door het CPB, Centraal Plan Bureau. In 2020 is het modaal jaarinkomen gesteld op €36.500 (bruto, voor 1 persoon). Dit is €3.041 bruto per maand, netto ongeveer €2.400. Dit is dus inclusief vakantiegeld etc.

Voor huishoudens is het niet zo dat dit bedrag automatisch maal 2 gaat. Dit komt omdat in een huishouden niet iedereen (evenveel) werkt. En ook leeftijd en geslacht spelen (jammer genoeg) een behoorlijke rol.

Maar een gemiddeld huishouden van 2,2 personen had een modaal inkomen van €64.000 in 2015. Het modaal inkomen per persoon lag toen op €35.500 dus als we de indexering aanhouden voor 1 persoon, dan komt een gemiddeld huishouden in 2018 op een modaal inkomen van €65.700.

Gemiddeld inkomen

Het modaal inkomen is dus niet hetzelfde als het gemiddeld inkomen. De laatste is namelijk letterlijk het gemiddelde inkomen. Hierbij kun je natuurlijk verschillende berekeningen maken. Tel je jongeren wel of niet mee? En ouderen? Of tel je enkel de beroepsbevolking? Hoe tel je het salaris van parttimers? En zo kun je wel meer vragen stellen.

Het CBS, Centraal Bureau Statistiek, doet onderzoek naar dit soort vragen en publiceert hier regelmatig de resultaten over. Inkomen bestaat niet alleen uit salaris maar ook uitkeringen, toeslagen en bijvoorbeeld alimentatie.

Hoeveel verdien jij netto per maand?

Gemiddeld besteedbaar inkomen 2015

Op dit moment zijn de inkomensgegevens van 2015 de meest recente waar zo'n analyse op is losgelaten. En toen bedroeg landelijk het gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden €24.700 per jaar.

Een gemiddeld huishouden bestaat uit 2,2 personen. Besteedbaar inkomen is het inkomen na aftrek van belasting en premies, inclusief toeslagen, vakantiegeld etc.

Zoals je ziet zit er een behoorlijk verschil tussen het modaal inkomen (weliswaar bruto) per huishouden en het gemiddelde netto besteedbaar inkomen. Zelfs na aftrek van premies en belasting houdt een modaal huishouden meer over dan een gemiddeld huishouden.

Dat is ook de reden waarom het gros zich geen Jan Modaal voelt en wellicht zelfs denkt een onder gemiddeld salaris te hebben.

In deze cijfers zitten alle huishoudens meegerekend, dus ook studenten, ouderen etc. Het geeft dus geen heel duidelijk beeld van wat de beroepsbevolking nu daadwerkelijk aan salaris verdient.

Ook zijn er landelijk nogal wat verschillen, waarbij de gemiddelde inkomens in de grote steden veel lager liggen dan in de dorpen daaromheen.

In Rozendaal (Gelderland) is het gemiddeld inkomen met €36.700 het hoogst, in Groningen met €18.700 het laagst.

In grote steden is het verschil tussen hoge en lage inkomens vaak het grootst, omdat hier veel studenten wonen (met een paar duizend Euro per jaar te besteden) en ook mensen met een uitkering (€12.000 tot €14.000 per jaar), maar ook veel rijken trekken.

Wat is salaris precies?

Voordat we het kunnen gaan hebben over het gemiddelde salaris, is het goed eerst stil te staan bij wat salaris eigenlijk is.

Salaris is een vergoeding die je krijgt voor verrichte werkzaamheden in loondienst. In principe telt een ZZP'er dus niet mee voor de vaststelling van een gemiddeld salaris, en ook mensen met een uitkering etc vallen hierbuiten. Daarom wijkt een gemiddeld salaris dus ook weer af van een gemiddeld inkomen.

Een gemiddeld salaris over alle beroepsgroepen bij elkaar is lastig te berekenen. Dit komt omdat elke beroepsgroep natuurlijk zijn eigen competenties kent en voor sommige beroepen een bepaalde opleiding of ervaring vereist is, waar andere beroepen door (vrijwel) iedereen uitgevoerd kan worden.

Toch zijn er wel bedragen te noemen (over 2018):

op basis van 17 miljoen inwoners was het gemiddelde inkomen €36.900 per persoon bruto per jaar (hierin tellen kinderen niet mee, het gaat over 13,4 Nederlanders);
de beroepsbevolking bedroeg 12,9 miljoen personen;
de werkzame beroepsbevolking (8,7 miljoen personen) had een gemiddeld inkomen van €38.900 bruto per jaar;
de niet-werkzame beroepsbevolking (4,2 miljoen personen) had een gemiddeld inkomen van €17.000 per jaar. Dit inkomen komt uit pensioen, uitkering of partneralimentatie, en inkomsten van studenten.

Professions 2979648 1280 — Voor elk beroep staat natuurlijk een apart (gemiddeld) salaris

Beroepsbevolking

De beroepsbevolking is iedereen tussen 15 en 75 jaar die dan wel een betaalde baan hebben óf beschikbaar zijn voor werk (definitie van het CBS).

Degenen met een betaalde baan vormen de werkzame beroepsbevolking (en hieronder vallen dus ook ZZP'ers) en degene zonder baan die wel beschikbaar zijn de niet werkzame beroepsbevolking.

In oktober 2020 heeft 8,9 miljoen mensen een baan. Dit is dus de actieve beroepsbevolking. Dit is 68% van de totale groep van 15- tot 75-jarigen, die in het totaal uit 13,1 miljoen personen bestaat. Naast de 8,9 miljoen werkenden zijn er ook nog ruim 400.000 mensen wél op zoek en beschikbaar naar werk, deze vallen ook onder de beroepsbevolking.

En dan is er nog een groep die eigenlijk wel tot de beroepsbevolking zou kunnen horen maar niet op zoek is of niet beschikbaar is voor werk en ook geen werk heeft. Deze tref je vooral aan de onderkant en bovenkant aan: dit zijn vooral jongeren (scholieren bijvoorbeeld) en ouderen (die al gepensioneerd zijn).

Om de cijfers dus juist te lezen is het goed om te weten wat de verschillen tussen de verschillende groepen zijn.

Gemiddeld salaris

We hebben dus een gemiddeld salaris van €38.900 per persoon bruto per jaar (in 2018), voor de actieve beroepsbevolking. Ik noem dat dan maar de mensen die betaald worden voor werkzaamheden, of dat dan in loondienst is of als ZZP'er. Als ik dit indexeer met 4% naar 2020 dan zou dat nu rond €40.500 uit moeten komen.

Dat is iets meer dan het modale inkomen per persoon per jaar van €37.000. Maar hoe wordt dat gemiddeld salaris nou bepaald?

Eigenlijk heel simpel, iedereen die inkomen geniet uit werk heeft een bepaald bruto salaris(exclusief toeslagen). Neem je die allemaal bij elkaar en deel je dit weer door het aantal werkende mensen, dan heb je een gemiddeld inkomen.

Het modale inkomen is zoals gezegd het inkomen dat het meest voorkomt.

💡 Laten we het verschil eens bekijken. Stel, de bevolking bestaat uit 100 personen:

40 daarvan hebben een salaris van €3.000 bruto per maand (incl vakantiegeld)
20 zitten op het minimum van €1.700 bruto per maand (incl vakantiegeld)
de 3 directeuren verdienen elk €10.000 bruto per maand (incl vakantiegeld)
10 personen verdienen €2.500 bruto per maand (incl vakantiegeld)
10 18-jarigen verdienen €850 bruto per maand (incl vakantiegeld)
de 10 managers hebben een salaris van €4.500 bruto per maand (incl vakantiegeld)
7 werknemers verdienen €3.750 bruto per maand (incl vakantiegeld)

Learn 2105410 1920 — Opleiding en ervaring bepalen mede hoeveel je verdient.

Modaal versus gemiddeld salaris

Het modaal inkomen in dit rekenmodel is €3.000 per maand, oftewel €36.000 bruto per jaar. Dit is namelijk het salaris dat het grootste deel van de personen verdient (40 van de 100), of het salaris dat het meest voorkomt van de 100.

Het gemiddelde salaris ligt hier op €34.650 bruto per jaar. Samen verdienen de 100 personen €288.750 per maand, €3.465.000 per jaar. Deel dit door 100 en je hebt een gemiddeld salaris.

↕️ Dit wordt vooral vertekend door de 10 minderjarigen én de 3 directeuren, de twee uitschieters welke bijna €9.200 per maand uit elkaar liggen.

Conclusie

Voor beide rekenmodellen valt wat te zeggen, maar eigenlijk zijn ze beiden niet eerlijk en ook niet representatief. Bij het modale inkomen wordt alleen gekeken naar het salaris wat het meest voorkomt en gezien de veranderende beroepen kan dit nogal eens gaan veranderen.

Maar stel dat ongeveer 10% van de beroepsbevolking één salaris heeft en daarmee modaal bepaalt, sluit dat 90% buiten…

En het gemiddeld salaris wordt vertekend doordat de verschillen tussen de verschillende beroepsgroepen zo groot zijn. Die ING directeur zou 3 miljoen per jaar gaan verdienen (en verdiende daarvoor 2 miljoen). Ook bijvoorbeeld sommige voetballers hebben een salaris van vele miljoenen per jaar.

Die trekken het gemiddelde wel naar boven. Anderzijds zijn er ook veel beroepen die minder betalen, en veel parttime medewerkers. Die trekken het gemiddelde naar beneden.

Maar eigenlijk is het dus nooit goed, welke berekening je ook maakt. Een schoonmaker zal naar een modaal en gemiddeld inkomen kijken als iets waar hij misschien nog niet in de buurt komt.

Terwijl een directeur lacht om dit soort bedragen. Die verschillen zie je duidelijk naar voren komen in de televisieprogramma's die we hierboven al noemden.

Gemiddeld salaris per beroepsgroep

Wil je eerlijke cijfers die wél reëel zijn voor jou? Dan is het dus zaak om de cijfers binnen een beroepsgroep te vergelijken. Ook kun je opleidingsniveau en leeftijd meenemen in de vergelijking, waardoor het beter aansluit bij jouw situatie.

Helaas zijn deze cijfers niet zo voor handen. En dat maakt het vergelijk dus bijzonder lastig.