Gokken en de islam, mag dat?

Maar gokken, dat mag, dacht ik, ook niet binnen de islam. In Dubai vind je bijvoorbeeld geen enkel casino. Als ik in een casino kijk, zie ik daar toch regelmatig mensen van Arabische komaf, waarvan ik vermoed dat het moslims zijn. Heb ik het dan verkeerd begrepen, of doen zij iets wat volgens hun geloof niet mag? Het antwoord is, zoals ik al wel verwacht had, niet helemaal eenduidig te geven.

Gokken en de islam, wat zegt de Koran?

De Koran is voor de islam wat de Bijbel voor het christendom is: het heilige geschrift. God, of Allah zoals hij in de islam genoemd wordt, heeft de woorden voor deze Koran via de aartsengel Djibriel (Gabriël) doorgegeven aan de profeet Mohammed. Naast de Koran is er nog de soenna, waarin beschreven staat hoe Mohammed, die in de islam wordt gezien als de perfecte mens, leefde.

Het islamitische geloof is dus verwant aan het christendom, de namen zijn weliswaar anders maar er wordt algemeen aangenomen dat dezelfde personen bedoeld worden. Zo zijn God en Allah in principe dezelfde. Daarnaast is de islam verwant aan het jodendom, die eenzelfde regels kent als het gaat om bijvoorbeeld het eten van varkensvlees.

De Koran is oorspronkelijk geschreven in het Arabisch, een oude taal. Veel Korans die in omloop zijn, zijn dan ook vertaald. Vertaling betekent dat dit onderhevig is aan de interpretatie van de tolk. Ook zijn er binnen verschillende stromingen verschillende interpretaties. De Sharia, de islamitische wet, is ook een interpretatie van de Koran. De Sharia is geen wet in legale zin, het is meer een stelsel van regels en normen waaraan een ‘goede' moslim zich binnen een bepaalde stroming hoort te houden. Zo is de Sharia in Syrië een stuk strenger dan bijvoorbeeld in Tunesië of Marokko.

Maar die Koran, wat zegt die nou over gokken? In vers (soera) 90 en 91 staat, in de vertalingen en interpretaties, dat gokken (net als alcohol en afgodsbeelden) het werk van Satan zijn en dus vermeden moeten worden. Bovendien wil Satan hiermee alleen vijandschap en haat zaaien onder de moslims en hen afhouden van het gedenken van Allah. Oftewel, gokken laat je vergeten te bidden (wat moslims officieel 5 keer per dag moeten doen).

Duidelijke zaak, toch? Gokken mag niet in de islam.

Als je deze interpretatie leest, zou je inderdaad zeggen dat gokken niet mag van de islam. Net zoals het niet mag om een wijntje te drinken of een beeldenis van Allah te maken of hebben. Dat verklaart meteen waarom spotprenten in kranten etc. meteen veroordeeld worden door de islamitische gemeente.

Maar terug naar dat gokken. Er staat, in deze interpretatie, dat het vermeden moet worden. En daar hebben vele moslims dan van gemaakt dat het verboden is. Datgene wat verboden is in de islam wordt haram genoemd, dit is de tegenhanger van halal (wel toegestaan, rein). Veel stromingen hebben dus in de Sharia opgenomen dat gokken verboden is, waardoor je in veel (streng) islamitische landen geen casino's vindt.

Maar hoe verklaren we dan dat er bijvoorbeeld in Marrakech, Marokko, al sinds 1952 een casino gevestigd is? De opening werd snel gevolgd door casino's in Casablanca. De casino's zijn inderdaad vooral gericht op toeristen, veel Marokkanen laten ze dan ook links liggen, maar als het echt verboden zou zijn zouden ze ook het geld van de toeristen niet willen als dat verdiend werd met iets dat haram is.

De interpretaties die wij vooral zien, bevatten uitspraken van dezelfde strekking. En dat betekent dat er staat dat het vermeden moet worden, niet letterlijk dat het verboden is. En dit zal de interpretatie zijn die landen als Marokko, maar bijvoorbeeld ook Libanon, waar het grootste casino van het Midden-Oosten gevestigd is, er aan gegeven hebben.

Wat zegt Mohammed over gokken?

Mohammed was de perfecte man. De woorden over zijn leven, hoe hij dat leefde en hoe hij dacht, zijn dan ook zeer belangrijk in de islam. In vers 219 wordt hem gevraagd naar wijn (alcohol) en gokken. Hij antwoordde: ‘In beide ligt een groot nadeel en ook enig voordeel voor de mensen, maar het nadeel is groter dan het voordeel’. Ook dit is weer een vertaling die aan interpretatie onderhevig is, want in een andere vertaling staat: ‘In beide is grote zonde en nut voor de mensen, maar de zonde in beide is groter dan hun nut’.

Gevraagd naar hoeveel je zou mogen gokken, antwoord Mohammed: ‘zoveel als dat je kunt missen'. Had hij hier niet moeten zeggen: ‘niets' of iets van die strekking, als gokken keihard verboden zou zijn? Zijn antwoord sluit meer aan bij wat wij hierboven al zeiden, dat er in de Koran staat dat het is goed om het zo veel mogelijk te vermijden, maar dat het geen keihard verbod lijkt te zijn.

Over dat nut, en het nadeel, wordt overigens niets verder uitgelegd. Dit is dus ook weer aan interpretatie onderhevig. Nadeel zou je kunnen interpreteren als het huisvoordeel, het feit dat je als speler in principe altijd verliest. Maar je kunt het ook breder zien: als je de controle kwijtraakt, kan het allerlei nadelen hebben. Verslaving brengt vaak vervelende zaken met zich mee. Dit lijkt dan weer aan te sluiten bij de opmerking over ‘zoveel als je kunt missen'. Het voordeel waar over gesproken wordt, zou je kunnen uitleggen als ontspanning en de mogelijkheid om geld te verdienen.

Gokken in de Arabische wereld

Zoals we al aanhaalden, zijn er Arabische landen waar casino's gevestigd zijn. Deze zijn vooral gericht op toeristen, maar de Sharia staat ze daar in ieder geval wel toe. Als het zo haram is als andere stromingen geloven, zouden ze gokken op hun grondgebied, hoeveel ze daar ook mee zouden kunnen verdienen, niet toelaten, denken wij.

In andere landen tref je dan weer geen enkel casino. Saudi Arabië is op dit moment één van de meest streng islamitische landen op aarde, bedenk maar dat vrouwen daar pas 2018 mogen autorijden! Gokken is hier dan ook ten strengste verboden. Internet is beperkt beschikbaar, en websites met schadelijke content, dus ook alles wat over gokken gaat, is hier geblokkeerd. In Turkije is er enkele jaren sprake geweest van legaal gokken, maar dat is weer aan banden gelegd. Wel is het toegestaan om via de staat aan een loterij mee te doen (toch ook een vorm van gokken).

In Marokko bezoekt de lokale bevolking dan weliswaar maar mondjesmaat de casino's, er is wel veel belangstelling voor loterijen en sportsbetting. Ook online casino's krijgen steeds meer voet aan de grond in het land. In Afghanistan is gokken dan weer streng verboden, ook online. Zelfs nadat de macht van Taliban ten einde kwam, bleef dit verbod van kracht. Wel kun je hier inzetten op vliegergevechten. Illegale honden- en hanengevechten vinden in Aghanistan ook veel plaats.

In de Verenigde Arabische Emiraten zoals Dubai en Abu Dhabi vind je ook geen casino's. Het is ook hier verboden om te gokken, en het wordt afgeraden om het land binnen te komen met bijvoorbeeld speelkaarten of dobbelstenen op zak. Aan de andere kant vind je hier wel paardenrenbanen, waar je ook gewoon kunt inzetten. Alsof dat geen gokken is…

En zo zie je dat er, al dan niet ondergronds, toch manieren van kansspelen en gokken worden gevonden binnen de islam.

Tradition 3635884 1280 — Met de tijd mee

Islam wordt moderner

Dit laatste lijkt ook verband te houden met de modernisering van de islam. Hoe meer een land op het westen gericht is, hoe minder strikt het lijkt te zijn met de Sharia. Zo zie je dat je in Dubai bijvoorbeeld geen alcohol in het openbaar mag drinken, maar er zijn inmiddels wel gelegenheden met een vergunning waar je een drankje kunt doen als toerist. Ook de voorbeelden van Marokko en Turkije spreken voor zich, al lijkt Erdogan erop gebrand om terug te gaan in de tijd als het gaat om de Sharia.

Het zorgt er wel voor dat je tegenwoordig niet zomaar meer kunt stellen dat je van de islam niet mag gokken, dat kansspelen haram zouden zijn. Zelfs de interpretaties van de Koran zijn het daarin niet met elkaar eens.

Ook lijkt het er op dat moslims zich vrijer voelen als ze in een westers land zijn. Zo verloor de zakenman Fahad al-Tamimi uit Saudi Arabië in 2010 7,9 miljoen euro tijdens een gokavondje in Londen. In zijn eigen land is het ondenkbaar, en je zou verwachten dat hij ook in het buitenland zich niet zou laten verleiden. Maar blijkbaar interpreteert hij de woorden van Mohammed ook wat losser, en kon hij met gemak bijna 8 miljoen euro missen.

Dit zie je wel vaker: moslims die in eigen land streng gelovig lijken te zijn, feesten erop los als ze in het westen komen. Drank, drugs, roken, maar ook gokken hoort dan bij amusement. En bij terugkomst gaan ze weer streng in de leer. Terwijl de gelovigen ervan overtuigd zijn dat deze mensen na hun leven verantwoording moeten afleggen voor hun zondige daden, maar misschien interesseert ze dat gewoon niet. Het lijkt bijna Amish, die tijdens de rumspringa mogen proeven aan het echte leven alvorens terug te keren naar hun oude gewoonten.

Gokken en de islam, het blijft grijs gebied

Hoewel wij geloven dat er geen hele harde nee te zeggen valt op de vraag of islam en gokken samen gaan, beseffen we ook dat er een hele groep is die hier wel hard ‘nee' op zegt. En dat moeten we respecteren, iedereen zijn geloof/overtuiging/mening. We willen alleen wel wat duiding geven aan de discussie. Ikzelf was er net zo goed van overtuigd dat de moslims die ik in het casino zag, iets deden dat echt niet mocht van hun geloof. Nu besef ik net zo goed dat zij zich bewegen in een grijs gebied. Want de woorden in de Koran die er over gaan, kunnen op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. En het is goed dat er ruimte is voor verandering en discussie.

Geloof jij, of iemand die je kent, dat gokken haram is? Het is niet onze bedoeling je van het tegendeel te overtuigen. Maar respecteer ook eenieder die het anders ziet. En wellicht nemen de moslims die wél gokken het gewoon voor lief dat hun hiernamaals er niet zo rooskleurig uitziet. Ook dat is een keuze die we moeten respecteren.

Weet in ieder geval dat je maar beter niet tegen een gokkende moslim kunt zeggen dat wat hij doet niet haram is. Het ligt een stuk genuanceerder dan dat.

Waar wij ons overigens wel heel goed in kunnen vinden is de uitspraak van Mohammad dat je mag gokken met datgene war je kunt missen. We hebben het al vaker gezegd: gokken is voor ons amusement, hetzelfde als een avondje uit, een concert of iets van die strekking. Dat moet je enkel doen met geld dat je over hebt, nadat je alle rekeningen betaald hebt en een buffertje hebt opgebouwd voor slechte tijden. Zo beleef je zoveel mogelijk plezier zonder al te veel nadelen. En tja, dat huisvoordeel daar doe je nu eenmaal niets aan.