De opkomst van Eusebio
Na het WK nam de Portugese club Benfica een prominente plaats in het Europese voetbal in. Er werd tweemaal de Europa Cup 1 gewonnen. De opkomst van Benfica werd ingeleid door de doorbraak van Eusebio, een van oorsprong uit Mozambique afkomstige aanvaller, die werd genaturaliseerd tot Portugees.
Eusebio leidde ook het Portugese nationale elftal naar succes. Het elftal kwalificeerde zich onder zijn leiding voor het WK in 1966 door onder andere de nummer twee van het vorige WK Tsjechoslowakije uit te schakelen. In de poulefase van het WK won Portugal alledrie haar wedstrijden en plaatste zich voor de knock-out fase van het toernooi. Tegen Noord-Korea leek er een eind aan het toernooi te komen. Na 25 minuten spelen stonden de Portugezen met 3-0 achter.
Dat was echter buiten Eusebio gerekend. De sterspeler van de ploeg scoorde hoogstpersoonlijk vier doelpunten en Portugal won de wedstrijd met 3-5. In halve finale tegen Engeland scoorde Eusebio uit een strafschop, maar het was niet voldoende voor de overwinning. Engeland was met 2-1 te sterk en het Portugese sprookje was.
Lange periode zonder succes
Na het WK viel het Portugese elftal uit elkaar en duurde het tot 1984 voordat het land zich nog eens plaatste voor een eindronde. Het EK in Frankrijk werd best een succes. Portugal overleefde de groepsfase, maar dat de pech dat het in de halve finale het gastland trof. De Fransen waren op jacht naar de Europese titel en hoewel Portugal zich dapper verweerde, waren het de Fransen die zich voor de finale plaatsten.
De volgende eindtoernooien moesten de Portugese spelers voor de televisie volgen. Internationals kwamen en internationals gingen zonder dat het veel resultaat had. Dat veranderde in de jaren ‘90 toen er een goede generatie van Portugese voetballers doorbrak. Spelers als Luis Figo, Fernando Couto, Rui Costa, Nuno Gomes en Sergio Conceiçao braken verkasten naar Europese topclubs en de ervaring die ze daar op deden namen ze mee terug naar het nationale elftal.
Portugal plaatste zich voor het EK 1996. Het goed en aanvallend spelende Portugal maakte indruk in de groepsfase en plaatste zich voor de kwartfinale. Daarin legde het Portugese aanvalsspel het af tegen de defensieve degelijkheid van de latere finalist Tsjechië.
Deze keer duurde het echter geen tiental jaren voordat Portugal zich nogmaals wist te plaatsen voor een eindronde. Het WK 1998 ging nog aan de neus van de talentvolle Portugese selectie voorbij, maar op het EK 2000 en het WK 2002 was Portugal van de partij. Op het eerste genoemde toernooi haalde Portugal de halve finale. Het WK in Japan en Zuid-Korea werd een teleurstelling. De eerste ronde bleek het eindstation.
EK in eigen land
De geroemde generatie van Portugese voetballers begon op leeftijd te komen toen in 2004 het EK in het eigen Portugal werd georganiseerd. Een gouden kans voor een gouden generatie. Het toernooi begon met een teleurstelling. De openingswedstrijd tegen Griekenland werd met 2-1 verloren. Daardoor stond er al direct druk op de Portugese prestaties. De tweede wedstrijd tegen Rusland werd met 2-0 gewonnen, maar een overwinning tegen Spanje was nodig om door te gaan naar de kwartfinale. Invaller Nuno Gomes redde Portugal door het enige doelpunt van de wedstrijd te scoren.
In de kwartfinale tegen Engeland had Portugal in eerste instantie weinig in te brengen. Het enige dat de Engelsen verweten kan worden is dat het slechts één doelpunt maakte. Daarmee lieten de Britten Portugal leven. In de tweede helft scoorde Helder Postiga de gelijkmaker, waarna Rui Costa in de verlenging Portugal op voorsprong zette. Frank Lampard scoorde echter de 2-2 waardoor strafschoppen de beslissing moesten brengen.
Hoofdrol voor doelman Ricardo
In de strafschoppenserie greep doelman Ricardo de hoofdrol. Hij stopte, met blote handen, de strafschop van de Engelsman Darius Vassell, waarna hij zelf de beslissende strafschop benutte. Na een overwinning op het Nederlands elftal in de halve finale, trof Portugal wederom Griekenland. Portugal waande zich zeker van de winst, maar liet zich voor de tweede keer in vier weken tijd verrassen door een op papier veel minder sterk Griekenland. De Europese titel ging naar Athene. Portugal huilde.
Het WK 2006 was de allerlaatste kans voor de gouden Portugese generatie om een hoofdprijs te pakken. Wederom kwam Portugal ver, maar pakte het geen prijs. De groepsfase werd met drie overwinningen gemakkelijk overleefd. In de achtste finales schakelde Portugal opnieuw Nederland uit. Die wedstrijd is de geschiedenisboeken ingegaan als de ‘Slag van Neurenberg’ vanwege de enorme hoeveelheid aan gele en rode kaarten die getrokken werden.
In de kwartfinale werd er in een enerverende wedstrijd opnieuw gewonnen van Engeland. Net als in 2004 moesten strafschoppen de wedstrijd beslissen. Portugal nam de penalty’s beter en plaatste zich voor de halve finale. Daarin verloor het van Frankrijk en ook de troostfinale tegen gastland Duitsland werd verloren. Luis Figo en consorten zwaaiden na het toernooi af als international.
Ronaldo-era
De 20-jarige Cristiano Ronaldo stond op als nieuwe leider van Portugal. De superster in wording nam zijn land bij de hand en plaatste zich voor het EK 2008. Daar werd de groepsfase gemakkelijk doorgekomen, maar schakelde Duitsland Portugal in de kwartfinales uit.
Het WK 2010 verliep teleurstellend voor Portugal dat al in achtste finales door Spanje uit werd geschakeld. Beter verging het Ronaldo en zijn teamgenoten op het EK 2012 waar de halve finale gehaald werd. Regerend Europees en wereldkampioen Spanje nam echter de strafschoppen die nodig waren om de gelijkopgaande halve finale te beslissen beter, waardoor Spanje opnieuw naar de finale ging.
De bodem van de put en de hoogste hemelpoort
In 2014 plaatste Portugal zich maar ternauwernood voor het WK in Brazilië. Het toernooi zelf verliep desastreus. De eerste poulewedstrijd werd met 4-0 van Duitsland verloren en tegen de Verenigde Staten werd met 2-2 gelijkgespeeld. Portugal had een grote overwinning nodig op Ghana om door te stromen, maar het werd slechts 2-1. Portugal was al in de poulefase uitgeschakeld.
Met weinig vertrouwen begon Portugal na de zomer aan de kwalificatiereeks voor het EK 2016. De eerste wedstrijd werd verloren van Albanië. Bondscoach Paulo Bento werd ontslagen en opgevolgd door Fernando Santos. Onder Santos won Portugal alle overige kwalificatiewedstrijden en begon het met veel vertrouwen aan het eindtoernooi.
Indruk maakte Portugal in de eerste fase van het toernooi geen moment. Er werd drie keer gelijk gespeeld. In de laatste groepswedstrijd tegen Hongarije hing het toernooi-leven van de Portugezen enkele malen aan een zijde draadje, maar telkens kwam Portugal terug op gelijke hoogte. Als één van de vier beste nummers drie plaatste Portugal zich voor de knock-out fase van het toernooi.
